محمد مهدی برازنده - استادیار، بخش تحقیقات علوم چوب و فراورده های آن، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
سعید مهدوی - دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات علوم چوب و فراورده های آن، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
عباس فخریان - کارشناس ارشد، بخش تحقیقات علوم چوب و فراورده های آن، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

با توجه به اهمیت و کاربرد فراوان چوب گونه های مختلف صنوبر در تولید خمیر کاغذ، واکنش لیگنین زدایی در فرایند تولید خمیر کاغذ از چوب صنوبردلتوییدس، مورد بررسی قرار گرفت تا رابطه میان غلظت لیگنین باقی مانده در خمیر کاغذ با زمان پخت، بدست آید. بدین منظور نمونه های سه اصله درخت ۱۰ ساله صنوبردلتوییدس از ایستگاه تحقیقات چمستان واقع در شهرستان نور استان مازندران جمع آوری گردیدند. خمیر های کاغذ به روش کرافت با سولفیدیته ۲۵ درصد، قلیائیت ۱۴ درصد، نسبت مایع پخت به ماده اولیه ۱ : ۵، سه درجه حرات بیشینه پخت ۱۵۵ و ۱۶۵ و ۱۷۵ درجه سانتی گراد تهیه گردیدند. عدد کاپا و بازده خمیر ها، تعیین و درصد لیگنین باقیمانده در خمیر کاغذ برای هر نمونه محاسبه شد. سپس با استفاده از مدل های ارائه شده برای معادله سرعت، به روش حدس و خطا و به کمک نرم افزار اکسل، درجه و ثابت سرعت واکنش لیگنین زدایی، برای هر درجه حرارت پخت، بدست آمد. نتایج بدست آمده نشان می دهند که معادله های سرعت واکنش لیگنین زدایی صنوبر دلتوییدس در درجه-حرارت های ۱۵۵ و ۱۶۵ و ۱۷۵ درجه سانتی گراد، به ترتیب دارای درجه های ۵/۵ و ۵/۲ و ۱ و ثابت های سرعت ۷-۱۰× ۸/۱ برحسب (دقیقه) ۱- × (غلظت) ۵/۴- و ۴-۱۰× ۷/۷ برحسب (دقیقه) ۱- × (غلظت) ۵/۱- و ۳-۱۰× ۵/۳ برحسب (دقیقه) ۱- می باشند. با استفاده از این معادله ها، امکان کنترل فرایند خمیر سازی، فراهم شده و می توان زمان مناسب برای رسیدن به غلظت مشخصی از لیگنین باقی مانده در خمیر را پیش بینی نمود.

صنوبردلتوییدس, خمیر کاغذ, لیگنین زدایی, سرعت واکنش