رحمان مشتاق مهر - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
یدالله نصراللهی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
مهناز نظامی عنبران - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

   مصحح دیوان کبیر مولانا، استاد بدیع‎الزمان فروزانفر و صاحب‎نظران دیگر عقیده  دارند که رباعیات مشترکی میان دیوان کبیر و منابع متقدم وجود دارد. با ردیابی رباعیات منسوب به مولانا در رباعیات گویندگان متقدم، می‎توان به گوشه‎ای از منابع مطالعاتی و سرچشمه‎های ذوقی و فکری مولانا دست یافت. یکی از مجموعه‎های رباعی بازمانده از قرن هفتم، نزههالمجالس است. این کتاب حاوی ۴۱۲۵ رباعی از سیصد شاعر فارسی زبان است. علاوه بر ۴۰ رباعی مشترک بین دیوان کبیر و نزههالمجالس که محمد امین ریاحی، در پانوشت نزههالمجالس به آن اشاره کرده‎ است، ۷۵ رباعی دیگر از این مجموعه را در دیوان کبیر بازیافته‎ایم. سپس این رباعیات را در دواوین و متون ادبی متقدم جستجو کرده، منابع نویافته دیگری را برای تعدادی از رباعیات مشترک به دست آورده‎ایم. از مجموع ۱۱۵ رباعی مشترک نزهه المجالس و دیوان کبیر، در ۶۵ مورد، نام سراینده رباعی مشخص است که از ۳۸ شاعر به دیوان کبیر راه یافته‎اند. از این میان، سنایی با شش رباعی در صدر است. این رباعیات عینا و بدون تغییر در دیوان کبیر وارد نشده‎اند؛ بلکه وجه مشترک آن ها، از شباهت در چهار مصراع تا شباهت در یک مصراع متغیر است.

دیوان کبیر, رباعیات مشترک, نزههالمجالس, منابع متقدم