محمود احمدی - استادیار اقلیم شناسی دانشکده علوم زمین ،دانشگاه شهید بهشتی،تهران ،ایران
فرزانه جعفری - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی سینوپتیک دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران،ایران

بارش های سیل آسا و سهمگین در فصل تابستان به دلیل ناگهانی بودن آن خسارات سنگینی در بخش هایتاسیسات زیر بنایی،عمرانی و کشاورزی برای مناطق مختلف کشورمان به بار می آورند.در پژوهش حاضر به تحلیل همدیدی و ترمودینامیکی بارش سیل آسای ۲۸ تا ۳۱ تیر۱۳۹۴ در نیمه شمالی، مرکزی و غربی کشورمان پرداخته شده است. ابتدا با استفاده از داده های ایستگاه زمینی بارش ایستگاه هایموردمطالعه، بررسی شد و سپس با استفاده از داده های جو بالا و ترسیم نقشه های مربوط، بارش ها مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که گسترش پرفشار دریای سیاه بر روی نیمه شمالی و نفوذ کم فشارگرم پاکستان-خلیج فارس از جنوب، ضمن شمالی شدن جریانات، موجب شیو شدید فشاری در تراز دریا شده است. در ترازهای میانی جو کشیده شدن محور فرود از آسیای مرکزی تا جنوب ایران صعود شدید هوا را به همراه داشته است. واکاوی نقشه های امگا بر روی ایران حاکی از استقرار میدان بیشینه امگای منفی در شمال ایران می باشد. تحلیلنقشه های وزش رطوبتی نیز نشان داد که در ترازهای ۱۰۰۰ و ۸۵۰ هکتوپاسکال دریای سیاه و خزر منابع تامین کننده رطوبت می باشند. اما در تراز ۷۰۰ و ۵۰۰ هکتوپاسکال دریای عمان، عرب و شبه جزیره هند نقش اصلی انتقال رطوبت را بر روی منطقه موردمطالعه بر عهده داشته اند. نکته قابل توجه اینکه رودباد تنها در بالای تراز ۳۰۰ هکتوپاسکال و در بالاتر از عرض ۳۸ درجه شمالی و خارج از محدوده­ی رخداد موج بارشی ابر سنگین روزهای پایانی تیرماه۹۴ قرار داشته است و تاثیر آن به صورت غیرمستقیم بوده که موجب تخلیه هوای گرم و مرطوب درون ناوه و در نتیجه تقویت ناپایداری گردیده است.

بارش سیل آسا, پرفشار دریای سیاه, کم فشار پاکستان-خلیج فارس, شیو فشار, شمال ایران