الهه حیدری - دانشجوی دکتری، گروه روان شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
محمود شیرازی - گروه روان شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
غلامرضا ثناگوی محرر - گروه روان شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش یوگای خنده بر سلامت عمومی زنان مبتلا به دیابت بود. روش پژوهش شبه آزمایشی با گروه آزمایش و گواه، طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه و جامعه آماری ۷۰ نفر از معلمان زن دچار دیابت مناطق ۱ و ۲ آموزش و پرورش شهرستان زاهدان در سال ۱۳۹۷ بود. از این جامعه ۶۰ زن پس از ارسال بخشنامه از سوی اداره آموزش و پرورش به صورت داوطلبانه در غربالگری شرکت کردند که ۳۰ زن دچار دیابت انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه کاربندی شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر (۱۹۷۸) و نیز برنامه یوگای خنده پزشکی (۱۳۹۱) در ۸ جلسه ۶۰ دقیقه ای گروهی هفته­ای یک بار به گروه آزمایش آموزش داده شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مختلط با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. نتایج حاکی از تاثیر آموزش یوگای خنده بر علائم جسمانی (۵۵/۴ =F، ۰۳۷/۰ =P)، علائم اضطرابی و اختلال خواب (۳۳/۳ =F، ۰۲۴/۰ =P)، کارکرد اجتماعی (۳۵/۴ =F، ۰۴۱/۰ =P)، علائم افسردگی (۹۲/۴ =F، ۰۳۰/۰ =P) و نمره کل سلامت عمومی (۶۸/۳ =F، ۰۴۶/۰ =P) و پایداری این تاثیر در مرحله پیگیری بود. آموزش یوگای خنده، فرد را تشویق می کند تا تجربه های مثبت و خوب خود را باز شناسد و نقش آن ها را در افزایش و ارتقای احترام به خود و دیگران و حرمت خود باز شناسد؛ بنابراین بنظر می رسد بهتر است آموزش یوگای خنده در معلمان زن دچار دیابت همراه با تغییرات سبک زندگی و آموزش شیوه های مقابله با شرایط استرس آور حاصل از بیماری باشد تا نتایج پایدارتر به دست آید.

Mental health, diabetes, laughter yoga, سلامت روانی, دیابت, یوگای خنده