سیدآرمان حسینی بریه خانی - دانشجوی دکترای اکولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
مهدی گرامی صادقیان - کارشناس ارشد زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

زعفران با نام علمی .Crocus sativus L از خانواده زنبقی ها (Iridaceae) به عنوان گرانبهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان جایگاه ویژه ای در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران دارد. ایران به عنوان بزرگترین کشور تولید کننده و صادر کننده زعفران در دنیا شناخته شده است از طرف دیگر امروزه زعفران بخاطر استفاده آن به عنوان رنگ و ادویه طبیعی در صنعت صنایع غذایی، صنعت رنگرزی و عطرسازی و همچنین در طب سنتی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد و از عصاره و فرآورده های آن به عنوان ضد سرطان، آرامش بخش، ضدنفخ، مقوی معده، محرک تمایلات جنسی و ایجاد قاعدگی زودرس استفاده می شود. سطح زیر کشت زعفران در ایران در سال ۱۳۹۵ حدود ۱۰۵۲۷۰ هکتار و با تولید ۳۳۶ تن می باشد که سهم خراسان جنوبی در تولید این محصول در این سال ۵۱۷۱ تن در سطح زیر کشت ۱۵۷۵۴ هکتار بوده است. زعفران گیاهی است که در شرایط مختلف محیطی از نیمه گرمسیری تا اقلیم مدیترانه ای رشد می کند. زعفران دارای بیش از ۱۵۰ ترکیب فرار و معطر و همچنین بسیاری از ترکیبات غیر فرار فعال کارتنوئیدی از قبیل زنازانتین، لیکوپن و آلفا و بتا کاروتن های مختلف است. رنگ طلایی- نارنجی زعفران ناشی از ماده آلفا کروسین است. ماده تلخ گلوکوزیدی پیکرو کروسین به زعفران طعم میدهد.

رنگ، بو، طعم، سطح زیر کشت