علی محمد پشت دار
زهرا حاجی وند

نسخه خطی منحصربه فرد و ناشناخته جامع القصص، تحریر و تالیف «ابن ابوالحسن الواعظ الادیب کاشانی» از جمله آثار و متون دینی قرن یازدهم هجری است که به سال ۱۰۷۷ه به زبان فارسی به رشته تحریر درآمده است. موضوع این اثر، دنباله آثار مشابه دیگر همچون تاج القصص، قصص الانبیا و تفسیر الستین الجامع است که اتفاقا مولف از این آثار به عنوان منبع نیز سود جسته است. مولف از طبقه تحصیل کرده در حد متوسط کاشان است که به تعلیم و تعلم اشتغال داشته و در هیچ کدام از کتب رجال از قرن دهم تاکنون از او یادی نشده است. گرچه موضوع این اثر تا حدودی تکراری است، تحقیقا از آخرین آثار تالیف شده در داستان انبیاست که به سبک متقدمان در حدود چهارصد سال پیش تالیف شده است. سبک مولف در روایت قصص همراه با بیان آیات قرآن و بعضا ترجمه آیات با استفاده از ترجمه های کهن تر زمان خود آوردن شواهد فراوان شعری (۶۴۸ بیت) با عنوان «بیت و نظم» که عموما رباعی و تک بیت و تغزل و مثنوی های چند بیتی است، ضرب المثل ها بر ارزش ادبی و زبانی اثر افزوده است. در پرتو بازخوانی و تصحیح قیاسی این اثر، افزون بر شناخته شدن مولفی ناشناخته از دل تاریخ چهارصد ساله، چند کتاب و مولف و دو شاعر به نام سلیمی و مولانا بیدلی نیز شناسایی شد. امید که احیا و عرضه آن به جامعه نسخه پژوه، مایه دلگرمی و اهتمام بیشتر در این زمینه باشد.

جامع القصص, ابن ابوالحسن الواعظ الادیب الکاشانی, نسخه خطی