بررسی اثرات برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه بر اکولوژی رودخانه (مثال موردی رودخانه نازلوچای ارومیه)

رودخانه به عنوان یکی از زیستگاههای با ارزش و مهم آبزیان آبهای داخلی از اکوسیستم هایی هستند که کمتر مورد توجه قرار گرفته اند . رودخانه ها بر حسب اینکه دارای آبهای جاری تند یا کند و آرام داشته باشند دارای ویژگیهای زیستی متفاوتی هستند . سد سازی , آلودگی های ناشی از تخلیه فاضلابها , بهره برداری از شن و ماسه بستر رودخانه ها هریک به نوعی در دگرگونی محیط زیست رودخانه ها موثرند . پیامدهای زیست محیطی استخراج شن و ماسه از رودخانه نازلوچای در محدوده مطالعاتی به آسانی قابل مشاهده و رویت است که عدم کنترل باعث تخریب اکوسیستم های رودخانه ای و ساحلی می شوند . با توجه به بررسی های میدانی برداشت شن و ماسه عمدتاً از ته شسته های بستر رودخانه نازلوچای و زونهای ساحلی آن انجام می شود . برداشت شن و ماسه باعث تغییر خصوصیات فیزیکی گسترده تحت بهره برداری و تخریب گیاهان، جانوران و خاک های نزدیک به محل بهره برداری شده و در سیستم هیدرولوژی رودخانه منطقه اختلال بوجود آورده است . اثرات منفی برداشت شن و ماسه محدود به محل بهره برداری نبوده و به قسمت های دیگر سیستم ساحلی و رودخانه نیز سرایت کرده است . از اثرات مستقیم تعدی برداشت شن و ماسه در بستر رودخانه می توان به مواردی همچون تغییر هیدرولیک رودخانه، محل رسوب و مورفولوژی بستر رودخانه که مستقیماً تحت تاثیر فعالیت های انسانی نظیر بهره برداری بی رویه از شن و ماسه قرار دارد، اشاره کرد .

Keywords:

شن و ماسه , اکولولوژی رودخانه , اثرات زیست محیطی