ویدا شقاقی - دانشیار زبان شناسی- دانشگاه علامه طباطبایی
لیدا جعفروندگیگلو - کارشناس ارشد آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان

نفی، دارای صورت­هایی پیچیده­ است و به شکلهایی گوناگون بیان می­شود. برخی از جملات، دارای عنصر نفی آشکار هستند، ولی برخی دیگر بدون عنصر نفی آشکار، دارای مفهوم نفیاند. عناصر قطب منفی، اصطلاحاتی هستند که برای درست بودن از لحاظ دستوری، نیاز به بافت منفی دارند و معنی آنها با جملات منفی سازگار است و تنها در جملات خاصی کاربرد دارند. یادگیری چنین مقوله­هایی برای غیر فارسی­زبانانی که قواعد دستوری زبان مادری­شان­ با قواعد دستوری زبان فارسی تفاوت دارد، دشوار است. اگرچه در چند دهه­ی اخیر، در زمینه­ی فراگیری زبان دوم، مطالعات بسیاری انجام شده است، مطالعات چندانی در مورد کاربرد عناصر قطب منفی توسط آموزندگان زبان دوم/خارجی صورت نگرفته است. در همین راستا، پژوهش حاضر تلاش میکند به بررسی و تحلیل تفاوت های میان خطاهای فارسیآموزان غیر فارسی زبان، در درک یا تولید جملات دارای عناصر قطبی، البته در صورت وجود چنین تفاوت هایی، بپردازد. در این پژوهش، پس از آن که ۴۶ فارسی آموز بزرگ­سال، به صورت تصادفی، انتخاب شدند، در دو گروه، مورد آزمون قرار گرفته و به یک پرسشنامه پاسخ دادند. سپس خطاهای آنان بررسی شد و مقایسه­ی گروه­ها، با توجه به نابرابری انحراف معیار، تفاوت معناداری را میان خطاهای دو گروه نشان داد. میانگین نمرات گروه اول نسبت به گروه دوم، بیشتر و انحراف معیارشان کمتر بود. یافته­ها حاکی از آن بود که این دو گروه دارای خطاهای متفاوتی هستند.

عناصر قطب منفی, عناصر مطابقت نفی, نفی دوگانه