نقش عوامل اقتصادی و سیاسی در تجارت تسلیحات (شواهدی برای کشورهای درحال ‎توسعه و توسعه یافته)

صادرات و واردات، اقلام بسیار متنوعی را شامل می‎شوند. یکی از این اقلام، مربوط به تسلیحات نظامی است. با توجه به اهمیت تجارت تسلیحات در اهداف دفاعی و اقتصادی کشورها، بررسی عوامل موثر بر آن به منظور افزایش صادرات و رساندن واردات به سطح مطلوب حائز اهمیت است. پژوهشگران معتقدند که تجارت تسلیحات تابعی از عوامل اقتصادی و سیاسی است. در این چارچوب، در مطالعه حاضر، در قالب توابع واردات و صادرات تسلیحات، عوامل موثر بر آنها براساس اطلاعات موجود در دوره ۲۰۱۵-۱۹۹۲ برای ۲۵ کشور منتخب متشکل از ۱۹ کشور توسعهیافته و ۶ کشور درحالتوسعه شامل ایران بررسی شده است. برای این امر، پس از تعیین متغیرهای اثرگذار بر واردات و صادرات تسلیحات، با استفاده از روش های اقتصادسنجی مبتنی بر داده‎های ترکیبی، هریک از الگوها برآورد و نقش عوامل موثر ارزیابی شده است. نتایج برآورد مدل واردات تسلیحات نشان داد که قیمت تسلیحات وارداتی اثر معناداری بر واردات تسلیحات نداشته است. همچنین، اثر مخارج نظامی بر واردات تسلیحات فقط برای کشورهای درحالتوسعه معنادار بوده است. یافتهها برای کشورهای توسعهیافته، حاکی از وجود رابطه غیرخطی بین تولید داخلی با واردات تسلیحات بوده است. همچنین، طبق برآورد تابع صادرات تسلیحات، قیمت تسلیحات صادراتی اثر معناداری بر صادرات این تسلیحات نداشته است. بعلاوه، یافتهها نشانگر اثر مستقیم مخارج نظامی و تولید داخلی بر صادرات تسلیحات بوده است. نتایج برآورد همه مدلها نشان داد که واقعه ۱۱ سپتامبر به طور معناداری تجارت تسلیحات در دنیا را افزایش داده است.  

Keywords:

تجارت تسلیحات , مخارج نظامی , تولید ناخالص داخلی , واقعه ۱۱ سپتامبر , داده‎های ترکیبی