مریم صانع پور - استادیار پژوهشکده غرب شناسی و علم پژوهی، پژوهشگاه علوم انسانی

در این مقاله، کتاب درآمدی بر تصوف، طریق باطنی اسلام اثر اریک ژئوفروی معرفی، تحلیل، و نقد شده است. نسخه موردبررسی ترجمه انگلیسی راجر گائتانی از اصل فرانسوی آن است. ژئوفروی در این اثر معنویت باطنی اسلام را تبیین کرده است. او تصوف را از زوایای مختلف بررسی و ریشه های عرفان اسلامی را تا عصر حاضر بازنگری کرده و موردمداقه قرار داده است. نویسنده این کتاب تصوف را به منزله ذره بینی به کار برده و معنویت واحدی را که در باطن اشکال مختلف اسلام وجود دارد رصد کرده است. یکی از مزایای این کتاب نگاه تاریخی گسترده ای است که مهم ترین شیوخ صوفیه را از اولین روزهای شکل گیری تصوف تا عصر حاضر دربر می گیرد. ژئوفروی هم چنین مباحث، نظریه ها، و عملکردهایی را که موجب شکل گیری تصوف شده اند دقیق و منصفانه بررسی کرده است. در این کتاب، جنبه های وحدت بخش و جهانی تصوف که می تواند با فرقه گرایی های افراطی مقابله کند برجسته شده است. ژئوفروی تلاش کرده است تا میان عرفای اولیه اسلام مانند ابن عربی، رومی، حلاج، و ... با عرفای معاصر تعادل برقرار کند. در این مقاله، بر مهم ترین مسائل کتاب تاکید و پس از تحلیل آن ها وجوه مثبت یا منفی شان نقد و بررسی شده است.

اسلام, تصوف, مرشد, مرید, معنویت