مهدی سرائی تبریزی
هادی عاقبت بخیر
حمید کاردان مقدم

کیفیت منابع آب زیرزمینی با توجه به لزوم بهره برداری و نوع مصرف از اهمیت ویژه ای برخوردار است. آبخوان هایی که در مجاورت آتشفشان ها واقع شده اند تحت تاثیر این منابع رفتارهای مختلفی از خود نشان می دهند. این نوع آبخوان ها بسیار آسیب پذیر بوده و کیفیت آب آن ها تحت تاثیر منابع آلاینده های آتشفشانی قرار دارد. در این پژوهش وضعیت کیفی آبخوان خاش در جنوب کوه آتشفشان تفتان مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش، شناخت منابع آلاینده این آبخوان به صورت مکانی بوده لذا بدین منظور علاوه بر نمونه برداری و تحلیل کیفی از مدل شبیه سازی کیفی MT?D نیز بهره گرفته شد. با شبیه سازی مدل کیفی و تحلیل منطقه ای جریان زیرزمینی منطقه مشخص گردید که بخش جنوبی آبخوان علاوه بر جریانات زیرزمینی تغذیه کننده در بخش شمالی، تغذیه مستقیم از طرف ارتفاعات نیز دارد و این موضوع باعث افزایش غلظت TDS و سولفات در این بخش آبخوان شده است. بررسی ها نشان داد که در این بخش بیش از ??% غلظت TDS و ??% غلظت سولفات افزایش داشته است. این افزایش علاوه بر عدم مدیریت بهره برداری، وجود جریانات زیرزمینی را نیز نشان می دهد که باعث تشدید وضعیت دخالت انسانی شده است. بررسی ها نشان داد که میزان گاز در منابع آب زیرزمینی در بخش شمالی آبخوان بالا بوده و این افزایش سبب اسیدی شدن منابع آب زیرزمینی منطقه نیز شده است.

آب زیرزمینی, آبخوان, اسیدی, آتشفشان, سولفات, MT?D, TDS