بررسی و برآورد شاخص های تداوم جریان بر اساس عوامل هیدرواقلیمی و لیتولوژی (مطالعه موردی: ناحیه خزری)

شاخص های مستخرج از منحنی تداوم جریان، همواره یکی از موضوعات مهم در هیدرولوژی بوده و اطلاع از میزان آن، نقش به سزایی در برنامه ریزی و مدیریت بهینه منابع آب دارد. در این پژوهش، با استفاده از داده های جریان روزانه رودخانه، شاخص های تداوم جریان در هجده ایستگاه آب سنجی حوضه خزری، تعیین شد. در محیط GIS پارامترهای فیزیوگرافی زیرحوضه ها استخراج و عوامل مختلف اقلیمی، زمین شناسی و کاربری اراضی نیز محاسبه شد. روش آزمون تحلیل عاملی از بین بیست ویک پارامتر موثر، شش عامل به عنوان مهم ترین عوامل مستقل انتخاب شدند. سپس روابط رگرسیون تک و چند متغیره خطی، توانی، نمایی در سطح معنی داری ۱ درصد تعیین شدند. در روش رگرسیون های چندمتغیره از بین عامل های زمین شناسی به طور مشخص سازندهای سخت کربناته و آبرفتی، از بین عوامل مورفومتری، طول رودخانه اصلی و شیب متوسط حوضه و از جنبه کاربری اراضی نیز عامل سطح کاربری کشاورزی، به عنوان بهترین برآورد کننده ی شاخص تداوم جریان، تشخیص داده شدند. همچنین با توجه به مدل های تک متغیره توانی و نمایی، پارامتر بارش متوسط حوضه به عنوان موثرترین عامل اقلیمی در تخمین شاخص های تداوم جریان رودخانه ها تشخیص داده شد. نتایج اعتبار سنجی روابط رگرسیونی نشان داد که توزیع خطا ها در تمامی مدل های استخراج شده، نرمال است. با توجه به روابط منطقه ای به دست آمده، مشارکت عامل سازندهای سخت کربناته و نیز همراهی آن ها با نهشته های کواترنری، نشان از نقش موثر آن ها در تامین تداوم جریان رودخانه های منطقه دارد.

Keywords:

سنگ شناسی , کربنات ها , آبرفت , مدل منطقه ای , شاخص های تداوم جریان