علیرضا وطن خواه
وحید حق شناس

سرریز جانبی یک سازه کنترل جریان است که در شبکه های آبیاری و زهکشی و شبکه های فاضلاب به طور گسترده استفاده می شود. سطح مقطع کانال و شکل سرریز، شرایط جریان در سرریز جانبی را مشخص می کنند. در این پژوهش سرریز جانبی دایره ای بررسی شده است. در سرریز جانبی دایره ای با توجه به متغیر بودن ارتفاع لبه و گسترش عرض فوقانی، توانایی کنترل بهتری در هنگام سیلاب ایجاد می شود. علاوه بر آن با توجه به انحنای لبه این سرریز، بده آن بیشتر از سرریزهای جانبی مستطیلی است. معادله دیفرانسیل حاکم بر این سرریز دارای حل تحلیلی نبوده و برای حل آن باید از روش های عددی استفاده کرد. در این پژوهش برای ساده سازی، از معادله سرریزهای معمولی دایره ای استفاده شده است. در این ارتباط انتخاب یک عمق شاخص مناسب بسیار مهم است. در این پژوهش مطالعه ای با ۱۲۳ آزمایش انجام شده است. همچنین عمق های متفاوتی به عنوان عمق شاخص درنظر گرفته شده و در نهایت بهترین عمق معرفی شده است. با توجه به آزمایش ها، ضریب بده در این سرریز تابعی از عدد فرود بالادست سرریز و نسبت بی بعد قطر به عرض کانال است. بنابراین معادله ای برای محاسبه ضریب بده بر این اساس ارائه شد. متوسط خطای معادلات پیشنهادی براساس عمق متوسط و عمق مرکزی سریز به ترتیب برابر ۳‎/۲ و ۴‎/۲ درصد بوده و فقط ۵‎/۵ درصد داده ها خطایی بیشتر از ۵ درصد دارند

اندازه گیری بده, پروفیل سطح آب, سازه کنترل, سرریز جانبی دایره ای