بابک لشکرآرا
اکبر ارمغانی
علی محمد آخوندعلی
علی لشکرآرا

جریان خروجی از سازه های هیدرولیکی بیشتر به صورت جت است. بسته به عمق پایاب، جت می تواند به صورت آزاد یا مستغرق باشد. هرگاه مقدار تراز پایاب از تراز جت بیشتر باشد، جت مستغرق است. ابعاد و مشخصات حفره آب شستگی متاثر از متغیرهای زیادی از قبیل پارامترهای جریان، مشخصات بستر آبرفتی، زمان، هندسه آبراهه و ارتفاع ریزش است. در این مقاله به بررسی آزمایشگاهی اثر پارامتر های عمق پایاب، سرعت جت و زاویه جت، در دو حالت ۴۵ و ۶۰ درجه، بر ابعاد حفره آب شستگی و برآمدگی نسبی رسوبات تحت جت دایره ای مستغرق پرداخته شده است. براساس مشاهدات آزمایشگاهی مقادیر عمق نسبی حفره آب شستگی ds/hTW و برآمدگی نسبی رسوبات dm/hTW تحت اثر زاویه جت ۶۰ درجه، به ترتیب به ازای پارامتر فرسایش Ec>۲.۸۲ و Ec>۱.۹۷ از جت با زاویه ۴۵ درجه بیشتر هستند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که با کاهش زاویه جت خروجی از نازل نسبت به افق، پهنه تنش مازاد بر تنش بحرانی در سطح رسوبات توسعه یافته و سبب گستردگی ابعاد حفره آب شستگی و برآمدگی رسوبات در پلان می شود.

تنش, جت, اثر زاویه, پارامتر فرسایش, رسوبات