طاهره خلیلی - دانشجوی دکترای علوم تربیتی

تفکر انتقادی یک مهارت آموختنی و مستلزم آموزش و تمرین است. معلّمان با استفاده از راهبردهای آموزشی مبتنی بر روشهای تدریس فعال یاددهی- یادگیری باید دانشآموزان را در فرآیند یادگیری به طورفعال شرکتداده، به جای تأکید صرف برمحتوای دروس، بر فرآیند یاددهی- یادگیری تمرکز داشته و از روشهای ارزیابیای استفاده کنند که دانشآموزان را با چالشهای فکری مواجه نموده و مهارتهای تفکر انتقادی را در آنها تقویت کنند. در این مقاله به بیان تعریف و مفهوم تفکر انتقادی، فرآیندهای آنها، رهیافتهایی برای آموزش تفکر، کاربرد ملاکهایی برای ارزشیابی مؤثّر، موانع تفکر انتقادی ، حلّ مسائل و فرآیند آن و آموزش حلّ مسئله و تفکر انتقادی میپردازیم. مهمترین رهیافتهای آموزش تفکر شامل؛ آموزشمستقیم مهارتهای تفکر، آموزش برای تفکر، آموزش دربارهی تفکر و کاربرد تکلیف نوشتاری درجهت هدایت دانشآموزان به سمت و سوی تفکر انتقادی و همچنین فنون پرسش ، حلّ مسئله و کاربرد ملاکها برای ارزشیابی مؤثّر را تبیین نمودهایم. مهمترین موانع مطرح شده شامل موانع کلی از جمله؛ نبودن انگیزه، نگرش و دید کنونی افراد، انتقال از تجربهی عینی به امور انتزاعی، نبود علاقه و تمرین در دانشآموزان، نداشتن آزادی عمل، عدم وجود جو اعتماد و حمایت، تأکید بر نمرات در آموزش و موانع خاص کلاس درس شامل؛ فقدان تعلیم، فقدان اطّلاعات، پیشداوری و محدودیت های زمانی است.

تفکر انتقادی ، فرآیند یادگیری، موانع و ضرورت ترویج، ، روش حلّ مسئله ، فنون پرسش ،