محمد نعمتی - استادیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق علیه السلام

می توان ادعا کرد موضوع عدالت مستند و مبنای نظریات و مبنای تدبیر امور در ساحت حیات اجتماعی انسان است. نظریه پردازان برای اثبات یا توجیه نظریه خود، در هر حوزه از علوم اجتماعی، از تمسک به مفهوم و نظریه ای درباب عدالت گریزی ندارند. در بررسی هر نظریه عدالت سه موضوع و مولفه موردتوجه و بررسی قرار می گیرد: اول، مبنای عدالت: نظریه مذکور مبنای عدالت را چه می داند؟ پاسخ به این سوال روش شناسی نظریه پرداز عدالت در تبیین مفهوم مورد نظر خود از عدالت را نیز مشخص می کند؛ دوم، قلمرو عدالت: نظریه مذکور عدالت را در چه حوزه و قلمرویی طرح می کند؟ سوم، تعریف عدالت: نظریه مذکور چه مفهومی از عدالت را ارائه می کند؟ رالز در کتاب نظریه عدالت تلاش کرده است به هر سه سوال مذکور پاسخ دهد و همین جامعیت موجب می شود نظریه عدالت رالز ازجمله نظریات قابل توجه عدالت در دهه های اخیر باشد. در این مقاله، ضمن معرفی ساختار کلی کتاب و بازسازی اجمالی از این نظریه، نقدهای وارد به کتاب، با تاکید بر دو موضوع و مولفه قلمرو و تعریف عدالت در نظریه رالز، بحث و بررسی می شوند.

نظریه عدالت, جان رالز, اصل تفاوت, آزادی, منصفانه