محمدرضا آهنچیان - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
اعظم محمدزاده قصر - دانشجوی کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی، دانشگاه فردوسی مشهد

مقدمه و هدف: مقصود از آمایش آموزش، تضمین توسعه متناسب آموزش در آینده، در پهنه سرزمین است. در این مقاله، پس از مرور سابقه آمایش آموزش در ایران، چند هدف تعقیب شد: آشنایی با رویکردهای آمایش آموزش؛ دستاوردهای آمایش در آموزش؛ محورهای کلیدی در طراحی و اجرای آمایش در آموزش ایران؛ و مهمترین آموزههای آمایش آموزش عالی ایران 1389 ، بهمنظور طراحی و اجرای برنامه توسعه آموزش در ایران 1404 . به این منظور با ترکیب روش مروری- تحلیلی و تجربهنگاری، دادههای مورد نیاز جمعآوری و مطابق با هدفهای مقاله، سازماندهی شد. دو هدف نخست با مراجعه به منابع مستند و موثق مورد بررسی قرار گرفت. هدف سوم و چهارم با استفاده از تجربه زیسته پژوهشگران در فرایند آمایش آموزش عالی ایران، 90-1389 به نتیجه رسید. یافتههای تحقیق نشان داد که در طرح آمایش آموزش در ایران لازم است به چهار رویکرد عدالتمحور، همهجانبهنگر، آمیخته، و برون به درون- درون به بیرون توجه شود؛ دستاوردهای آمایش در آموزش میتواند شامل شش نتیجۀ گسترش مشارکت، ائتلاف اندیشه با مدیریت، خلاقیت، انطباق عملیات با آرمان، نظاممندی، انسجام، و بهروز بودن باشد؛ محورهای کلیدی طراحی و اجرای آمایش در آموزش ایران شامل هفت محور: ضرورت نقشه کلان توسعه علم و فناوری، پیمان نظری، رویکرد توسعه، گروه انسانی، مدل مطالعه، منابع داده، و زمان شناسایی باشد. آموزههای عملی آمایش نیز در پایان مقاله ارایه گردید.

آمایش، توسعه آموزش، ایران 1404