مصطفی هداوندمیرزایی - عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نوراستان تهران

یکی از مسائل شهرهای جدید، بحث هویت شهری در این گونه شهرها است. کم توجهی به ابعاد و عوامل هویت بخش در شهرهای جدید ایران، باعث ایجاد محیط هایی مصنوع و تهی از هویت ایرانی-اسلامی گردیده است. اگر نگاهی به روند شهرنشینی در ایران بیندازیم، می بینیم که بعد از اقدامات رضاخان و بعد از آن در سال های ملی شدن صنعت نفت و سپس اصلاحات ارضی نظام شهرنشینی در ایران کاملا دگرگون شد. شهرهای به وجود آمده، کالبدهایی هستند که کمتر کسی در آنها احساس تعلق به مکان و تجلی هویت ایرانی-اسلامی را مد نظر دارد. هدف اصلی تحقیق حاضر دستیابی به راهکارهایی جهت ارتقاء هویت ایرانی- اسلامی در معماری و فضای شهری شهرهای جدید است. پژوهش حاضر از نظر هدف در حیطه پژوهش های کاربردی، اما از نظر ماهیت و روش گردآوری داده ها، یک پژوهش توصیفی-پیمایشی به حساب می آید. به منظور جمع آوری اطلاعات در این تحقیق از روش مطالعه کتابخانه ای- اسنادی و مطالعات میدانی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که علی رغم سفارش مقام معظم رهبری و مسئولین کشوری به رعایت هویت ایرانی-اسلامی در فضای شهرها و معماری شهری، شهر جدید پردیس در دستیابی به شاخصه های شهرسازی ایرانی-اسلامی چندان موفق عمل ننموده است. تحلیل مطالعات و مشاهدات میدانی بیانگر این واقعیت است که کیفیت محیط شهری شهر جدید پردیس بر پایه الگوی شهرسازی ایرانی- اسلامی، در رابطه با مولفه های کالبدی- فضایی، اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی- عملکردی، در سطح نازلی قرار دارد، اگرچه کیفیت محیط شهری به لحاظ معیارهای دسترسی- ترافیکی و زیست محیطی در سطح مطلوب تری به نظر می رسد.

شهرسازی ایرانی- اسلامی، شهرهای جدید، پردیس