بررسی وضعیت و عملکرد برنامه «پایداری و ارتقای کیفی آب شرب شهرهای پرتنش»

به دلیل اهمیت آب شرب از جنبه های مختلف، تامین آن امری بسیار مهم بوده و هرگونه خلل در تامین آن تبعاتی ناگوار را به دنبال خواهد داشت. به دلیل کاهش بارش ها در سال آبی ۱۳۹۷-۱۳۹۶، برخی از شهرهای کشور در تابستان ۱۳۹۷ با تنش آب شرب مواجه شدند و در مواردی این تنش ها به مناقشات اجتماعی امنیتی نیز تبدیل شدند. در تابستان ۱۳۹۷ از کل جمعیت شهری ۶۱/۶ میلیون نفری کشور حدود ۳۴/۵ میلیون نفر آن (معادل ۵۶ درصد) تحت تنش آب شرب قرار گرفتند. از این میزان، جمعیت تحت تنش متمرکز در حوضه آبریز فلات مرکزی بسیار چشمگیر است. در این حوضه آبریز جمعیت شهری ۱۶/۷میلیون نفری تحت تنش آب شرب قرار داشته است که شامل استان های متعددی از کشور می شود. با توجه به موضوع تنش آب شرب، برنامه «پایداری و ارتقای کیفی آب شرب شهرهای پرتنش» با اهداف اجرای پروژه های آبرسانی، اجرای خطوط انتقال، ارتقای بهره وری تاسیسات و شبکه ها، ارتقای کیفی منابع آبی موجود غیرقابل استفاده، افزایش توان ذخیره سازی آب، افزایش ظرفیت تولید آب و پایدارسازی تامین برق تاسیسات آب در دستور تهیه توسط دولت قرار گرفت و به تبع آن با تصویب برنامه «پایداری و ارتقای کیفی آب شرب شهرهای پرتنش»، هیئت وزیران مصوبه شماره ۴۲۵۹۰/ت۵۵۵۰۱ ه مورخ ۱۳۹۷/۴/۶ بودجه مشخصی را جهت اجرای برنامه ها و اهداف تعریف شده برای رفع مشکلات آب شرب شهرهای دارای تنش اختصاص داد. براساس این مصوبه مبلغ ۱۰۲۰۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات ماده (۱۰) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و ماده (۱۲) قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور (به نسبت مساوی)، موضوع بند «م» ماده (۲۸) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) مصوب ۱۳۹۳ به منظور رفع تنش آب شرب در مناطق بحرانی، در اختیار دستگاه های اجرایی ذی ربط قرار می گیرد تا برابر قوانین و مقررات مربوط هزینه شود. بررسی پیشرفت فیزیکی طرح های مربوطه و عملکردهای اعتباری آنها حاکی از آن است که حجم زیاد این پروژه ها متناسب با اعتبارات تخصیص داده شده با این موضوع نیست و درنهایت این امر منجربه اضافه شدن پروژه های نیمه تمام عمرانی بخش آب خواهد شد. در این راستا باید توجه داشت که به دلیل تورم بالا، شرایط نامطلوب اقتصادی کشور و تحریم ها، چشم انداز مناسبی از منظر تامین اعتبار، پیش روی برخی از طرح های مربوطه وجود ندارد. باید عنوان کرد که اگرچه به دلیل پرآب بودن سال آبی جاری، مشکلی از منظر کمی تامین آب شرب وجود ندارد، ولی به دلیل عدم وجود زیرساخت ها و تاسیسات مناسب آب شرب، ممکن است در تامین آب شرب برخی از مناطق کشور چالش هایی بهوجود آید. بازتخصیص اعتبارات مربوطه براساس اولویت بندی طرح ها و درجه اهمیت آنها، اختصاص اعتبارات به شهرها و مناطق با تنش بیشتر و همچنین استفاده از پتانسیل شرکت های دانش بنیان داخلی برای تولید پایدار تجهیزات حساس و وابسته به خارج از کشور، ازجمله راهکارهایی است که باید مورد توجه مسئولان و سیاستگذاران ذی ربط قرار گیرد.

Keywords:

آب شرب