تحلیل بر نقش فضا های زیر سطحی در احیای محدوده های تاریخی؛ مرور بر سوابق جهانی

فضاهای زیر سطحی قابلیت های مثبتی در حل مسائل شهری در ابعاد فضایی، عملکردی، زیست محیطی، ترافیکی،اجتماعی، اقتصادی ، امنیتی و... دارند. این فضاها در معماری و شهر سازی گذشته ایران بدلیل اقلیمی و امنیتی به شکل گودال باغچه، شوادان، قنات و... مورد استفاده قرار گرفته است. اما در دوره معاصر با ضرورت ها، اشکال و کاربرد های مختلفی در راستای ارتقای کیفیت های محیطی شهرهای بزرگ ، در رویکرد توسعه زیر سطحی مورد استفاده قرار می گیرند. امروزه بافت های تاریخی شهرهای ایران بویژه شهرهای بزرگی نظیر تهران با مسائل مهمی مواجه اند: کمبود فضا، نفوذ ناپذیری و دسترسی ضعیف به شبکه های حمل و نقل، آلودگی زیست محیطی ، آلودگی بصری و صوتی، نبود تاسیسات و تجهیزات شهری، آسیب پذیری در سوانح و مواقع بحرانی، نیاز به پارکینگ و انبارهای عمومی در مجموعه بازارهای تاریخی از این قبیل اند. از این رو پایداری مراکز شهری و بافت های تاریخی این شهرها بدلیل مسائل متعددی مذکور بشدت با تهدید روبروست. هدف این مقاله تبیین محاسن و قابلیت های رویکرد توسعه زیر سطحی در حل مسائل شهرهای بزرگ بویژه مراکز و بافت ها و محدوده های تاریخی این شهر ها می باشد. بنابراین پس از طرح اهمیت بازنگری در مساول بافت های تاریخی و تشریح ویژگی های فضاهای زیر سطحی ، به مرور سوابق موفق جهانی در راستای احیای بافت های تاریخی و توسعه پایدار خواهد پرداخت. نتایج مطالعه نشان می دهد که رویکرد توسعه زیر سطحی ، با نگرش جامع به فضاهای زیر سطحی در حل مسائل شهری در شهرهای بزرگ می تواند به پایداری و ماندگاری محدوده های مساله دار شهر های بزرگ کمک نماید. مطالعه سوابق جهانی در استفاده از فضاهای زیر سطحی برای حل مسائل مراکز شهری و بافت های تاریخی ، محاسن این رویکرد را در راستای توسعه پایدار تایید می نماید. استفاده از این فضاها در احیای مراکز شهرها و بافت های تاریخی شهرهای بزرگ به منظور ارتقای کارایی عملکردی، ترافیکی و تامین زیر ساخت های مورد نیاز بدون آسیب رساندن به منظر و حریم بافت ها، گامی اساسی به سوی تقویت کارایی و پایداری بافت ها و نباهای تاریخی محسوب می شود.

Keywords:

توسعه زیر سطحی شهری , احیا , محدوده تاریخی , فضاهای زیر سطحی