سیدوحید مرتضوی - کارشناس ارشد مدیریت منابع آب، امور مهندسی منابع آب شرکت مشانیر
مهیار شفیعی - کارشناس ارشد سازه های هیدرولیکی، امور مهندسی منابع آب شرکت مشانیر

استفاده از سدهای تنظیمی (Regulating Dams) یکی از روشهایی است که برای تنظیم جریان خروجی نیروگاه های برقابی در طول شبانه روز مدنظر قرار می گیرد. تفاوت بین حجم آب آزاد شده از نیروگاه و مقدار نیاز پایین دست در یک دوره بهره برداری مناسب، ملاحظات سازه ای و زیست محیطی از جمله عوامل تعیین کننده ارتفاع این سدها می باشند. در این مقاله با در نظر گرفتن سد تنظیمی گتوند حد فاصل سد برقابی گتوند علیا در بالا دستو بند قیر به عنوان نقطه مصرف آب در پایین دست ، حالتهای مختلف عملکرد نیروگاه سد گتوند علیا از قبیل کارکرد پیک و یا پایه، به همراه نیازهای آبی مختلف پایین دست مد نظر قرار گرفته و از طریق آنالیز حساسیت، مقدار افزایش ارتفاع بهینه برای کنترل بهتر جریان خروجی از سد گتوند علیا با استفاده از مدل شبیه سازی مناسب و در نظر گرفتن قیود لازم تعیین گردیده است. نتایج اولیه نشا ن داد که برای تامین حداکثر نیاز آبی پایین دست، نیروگاه گتوند علیا در حالت پیک می بایست بیش از زمان طراحی اولیه مورد بهره برداری قرار گیرد که این مساله منجر به افزایش زیاد ارتفاع بند تنظیمی خواهد شد. بدین ترتیب باکاهش واحدهای نیروگاه و استفاده از واحدهای پایه 250 و 500 مگاواتی در ساعات غیر پیک ، به طور قابل توجهی ارتفاع سد تنظیمی کاهش خواهد یافت.

بهینه سازی ، مدیریت منابع آب ، سد تنظیمی ، ظرفیت نیروگاه ، ضریب کارکرد