محمدرضا شاهرودی - دانشگاه تهران
محمد فراهانی - دانشگاه آزاد اسلامی

«شعارهای عاشورایی» پیام هایی رسا و آگاهی بخش، برگرفته از فرهنگ غنی عاشوراست که عمدتا ریشه در بیانات امام حسینR دارد؛ این شعارها به طور کلی به چهار دسته تقسیم می شود: ۱. انتساب آن ها به امام حسین قطعی است؛ ۲. «نقل به معنا» شده است و نقل لفظ آن ها در مصادر اصیل وجود ندارد؛ ۳. «مضمون» آن ها در روایات قطعی الصدور ملاحظه می شود؛ ۴. ساختگی است و به واسطه اطلاق، عمومیت و افاده مفهومی غلط، نمی توان پذیرفت که از ناحیه امام صادر شده باشد. در این میان، برای شعار «کل یوم عاشوراء و کل ارض کربلا ء» به عنوان روایت معصوم، سندی وجود ندارد ولی با توجه به منابع روایی، این شعار، جزء دسته سوم شعارهای عاشورایی قرار می گیرد. بر اساس روایاتی مانند: «لا یوم کیومک یا ابا عبد الله» و «لا یوم کیوم الحسین» که ظاهرا در تضاد با شعار مذکور است، می توان گفت این شعار، نشانگر اوج ظلم بر ضد عالی ترین تجسم بشریت و اوج رویارویی با ستمی است که در کربلا نمود داشته؛ نیز مضمون روایت «فلکم فی اسوه»، شعار مذکور را تایید می کند.

: نقدالحدیث, شعار, عاشورا, روایات عاشورایی