سید سلیمان موسو ی - دانشگاه علوم اسلامی رضوی
محمدابراهیم روشن ضمیر - دانشگاه علوم اسلامی رضوی

در روایتی در کتاب کافی از امام صادقR از چگونگی قرار گرفتن زمین سوال شده است. در پاسخ منسوب به امام آمده است که زمین بر پشت ماهی است. این حدیث که در این جستار از آن با عنوان «حدیث حوت» یاد می کنیم دارای سندی صحیح است، اما ظاهر آن با قطعیات علمی و تجربیات مسلم بشری ناسازگار است. برخی از حدیث پژوهان درصدد برآمده اند با ارائه راهکارهایی معنای حدیث را روشن کنند اما ناموفق بوده اند. روشی که ما در بررسی این حدیث برگزیده ایم توجه به پیشینه تاریخی آن است. برای این منظور احادیث هم خانواده این حدیث را در سه دسته بیان می کنیم و سپس با بررسی این روایات و کتب گذشته همچون کتب یهود با شباهت های حیرت آوری همچون یکسان بودن نام ماهی و گاوی که گفته شده زمین بر آن ها استوار است مواجه می شویم. با توجه به شواهد دال بر اسرائیلی بودن این روایت، نبود توجیه معقول و منطقی برای آن، مخالف بودن با قطعیات علمی و عدم کارایی خبر واحد در این گونه موارد ناچار به طرح این حدیث هستیم.

حوت, کره زمین, ماهی, لوثیا, بهموت, Leviathan, Behemoth