بررسی عوامل مرتبط با رفتارهای پیشگیری کننده از پوکی استخوان براساس الگوی اعتقاد بهداشتی (HBM) در زنان ۴۹-۲۰ ساله شهر یزد

مقدمه: بیماری پوکی استخوان یکی از شایع ترین مشکلات سیستم عضلانی- اسکلتی و نوعی اختلال متابولیکی استخوان می باشد که معمولا بدون علامت بوده و در صورت عدم پیشگیری و درمان، اولین بار خود را با شکستگی استخوان نشان می­دهد. هدف از این مطالعه، بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با رفتارهای پیشگیری کننده از پوکی استخوان در زنان بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی می باشد. روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که به صورت مقطعی انجام گردید. جامعه مورد بررسی شامل ۲۷۸ نفر از افراد مراجعه کننده به مراکز بهداشتی-درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بودند. گردآوری اطلاعات توسط پرسشنامه و به صورت خودگزارش دهی تکمیل گردید. پایایی و روایی پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت و تایید گردید. داده­ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و در انجام آن از آزمون­های آماری کروسکال والیس همراه با آزمون تعقیبی دان، من ویتنی، ضریب همبستگی اسپیرمن، تحلیل رگرسیون استفاده شد. یافته ها: در میان رفتارهای پیشگیری کننده از پوکی استخوان بیشترین فراوانی مربوط به عدم مصرف سیگار یا در معرض آن قرار گرفتن و کمترین فراوانی مربوط به انجام فعالیت بدنی منظم در طول هفته می­باشد. بر اساس ضریب همبستگی اسپیرمن، میزان آگاهی، منافع درک شده، راهنما برای عمل و خودکارآمدی با عملکرد زنان در خصوص رفتارهای پیشگیری کننده از پوکی استخوان همبستگی مثبت و مستقیم و موانع درک شده با عملکرد زنان همبستگی معکوس و معنی داری داشت (۰۰۱/۰P<). در مجموع متغیرهای الگو ۳۶% از واریانس رفتارهای پیشگیری کننده را پیش بینی نمودند و از میان این متغیرها سازه خودکارآمدی قوی ترین پیش بینی کننده رفتار بود (۰۰۰/۰P=). نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، ارائه برنامه های آموزشی مناسب با تاکید بر افزایش آگاهی و همچنین بالا بردن سطح سازه های مدل اعتقاد بهداشتی و کاهش موانع در زمینه بیماری هایی چون پوکی استخوان توسط کادر مراکز بهداشتی درمانی پیشنهاد می­شود.

Keywords:

health belief model , osteoporosis , preventive behaviors , مدل اعتقاد بهداشتی , پوکی استخوان , رفتارهای پیشگیری کننده