آنالیز مکانی کانون های لیشمانیوز جلدی روستایی در استان قم با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)

مقدمه: لیشمانیوز جلدی روستایی یکی از معضلات مهم بهداشتی در بسیاری از مناطق ایران از جمله استان قم می باشد. این تحقیق با هدف بررسی روند بروز لیشمانیوز جلدی، شناسایی کانون های پرخطر بیماری در استان قم با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت. روش بررسی: اطلاعات بیماران مربوط به سال های ۹۰-۱۳۷۳ از فرم های اطلاعات اپیدمیولوژیک لیشمانیوز جلدی مرکز بهداشت استان قم استخراج گردید .سپس بر روی نقشه دیجیتال شهری و روستایی استان با مقیاس ۵۰۰۰۰/۱ مکان یابی شدند. تعمیم یافته ها به نقشه در سطح روستا انجام شد و جمعیت هر روستا بر اساس جمعیت برآورد شده در خانه بهداشت روستا تعیین شد. کانون ها بر اساس میزان بروز محاسبه شده، شناسایی شدند. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از آزمون کای اسکور و ترسیم نقشه ها از نرم افزار Arc GIS ۳/۹ استفاده گردید. یافته ها : در مجموع ،اطلاعات مربوط به ۱۶۶۳ بیمار ثبت گردید. کانون های اصلی بیماری در نواحی شرق و شمال شرق استان و شامل روستا های واقع در بخش های مرکزی و کهک بودند. تعداد ۱۵۵۵ (۵/۹۳%) مورد از بیماران مربوط به روستاهای بخش مرکزی بودند. روستاهای صیدآباد و جعفرآباد به ترتیب با درصد شیوع ۷۸/۶۷ و ۶۷/۶۶ ، کانون های فعال تری بودند. کانون های جدید در روستا های دولت آباد، اسلام آباد و مومن آباد در حال شکل گیری بودند. کانون هایی نظیر روستاهای حسین آباد و صرم آمار موارد آنها رو به کاهش بود (۰۱/۰ p<). نتیجه گیری: شناسایی تجمع مکانی لیشمانیوز و اولویت بندی عوامل موثر در چرخه انتقال بیماری با استفاده از نقشه های خروجی از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) قابل دستیابی بوده و این نرم افزار می تواند به عنوان ابزاری کارآمد در جهت برنامه ریزی و تصمیم گیری برای انجام اقدامات پیشگیرانه در مناطق پرخطر بیماری به کار گرفته شود.

Keywords:

Cutaneous leishmaniasis , GIS , Epidemiology , Qom province , لیشمانیوز جلدی روستایی , اپیدمیولوژی , آنالیز مکانی , سیستم اطلاعات جغرافیایی , قم