دیعس اسمعیل نیا - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگ
نادر حیدری - استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
عبدالمجید لیاقت - دانشیار گروه مهندسی آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، کرج

آبیاری زیر زمینی یکی از روش های آبیاری می باشد که در آن آب از طریق ایجاد یک سطح ایستابی در زیر منطقه ریشه ها رطوبت خاک و آب مورد نیاز گیاه را تامین می نماید. صرف نظر از مزایا و معایب روش آبیاری زیر زمینی در شرایط عملی و کاربردی، هدف از این تحقیق استفاده از این روش در مقیاس لایسمتری برای تعیین ضریب گیاهی Kc گیاه گوجه فرنگی (رقم اوربانا) بود. برای این منظور 4 لایسمتر از جنس PVC به قطر 57cm و ارتفاع 90cm ساخته و با خاک لوم پر شدند. تبخیر و تعرق مرجع (ET0) با استفاده از داده های هواشناسی روزانه و با کاربرد معادله پنمن مانتیس به صورت روزانه برای طول دوره آزمایش (ابتدای گل دهی تا برداشت) محاسبه گردید. با استفاده از داده های لایسمتری و حجم آب مصرف شده توسط گیاه در سیستم آبیاری زیر زمینی مقدار آب مصرف شده واقعی گیاه (ETsi) برای طول دوره رشد و به صورت روزانه محاسبه گردید. سپس با اعمال مقادیر فرضی (بین 0 و1) از Kc مقدار تبخیر و تعرق واقعی گیاه یعنی ETc برای روزهای دوره رشد محاسبه گردید. ضریب Kc که حداقل مجموع مربع تفاوت های ETc و ETsi روزانه را حاصل نمود به عنوان Kc متوسط گیاه در دوره رشد مورد نظر انتخاب گردید که برای دوره انتهایی رشد گوجه فرنگی از این روش برابر 0/79 بدست آمد. نتایج بدست آمده از این آزمایشات نشان داد که استفاده از روش لایسمتری آبیاری زیر زمینی برای تعیین ساده و کم هزینه Kc دارای مزیت هایی می باشد که از مهمترین آن ها عدم نیاز به اندازه گیری زه آب خروجی و آب ورودی از سطح خاک میباشد. ساخت آن ساده بوده و با امکانات محلی قابل انجام می باشد. هزینه کمتری نسبت به روش های مذکور دارد و برای مناطقی که ارزیابی سریع و آسانی از Kc مورد نیاز است می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

آبیاری زیرزمینی, ضریب گیاهی, لایسیمتر, گوجه‌فرنگی