معین خشنود - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه تهران
محمد رجایی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه تهران

در بیشتر مطالعات اقتصادی، رویکرد افزایش رقابت، بهعنوان امری مفید برای کارایی و عملکرد بخش ها تلقی می شود. ایجاد کردن بازاررقابتی برای مدارس، موجب مزیت رقابتی و به تبع آن باعث کاستن از هزینه ها، بهبود عملکرد و افزایش کارایی می شود. افزایشگزینه های انتخاب مدارس، منجر به افزایش رقابت میشود. با خصوصی سازی مدبرانه آموزش، علاوه بر کاهش فشار بر بودجه دولت،یک بازار رقابتی در قلمرو فرآیند یاددهی-یادگیری شکل میگیرد و مدارس برای جذب منابع و عوامل آموزشی و جذب دانش آموزان،به رقابت با سایر مدارس می پردازند که خود به کارایی بیشتر در استفاده از منابع مالی و امکانات منجر میگردد . هدف از پژوهش حاضر،مطالعه مروری دربارهی نقش رقابت در عملکرد، اثربخشی و کارایی مدارس کشورهای مختلف از منظر اقتصاد آموزش بود. پژوهشحاضر بر اساس هدف کاربردی و از منظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی-تحلیلی است. نتایج نشان داد که درکشورهای موردبررسی (مکزیک، برزیل، انگلستان و آمریکا)، توجه به نقش رقابت، به عنوان ابزاری برای دستیابی به کارایی، موردحمایت ذینفعانقرارگرفته است و اکثر پژوهشها، ارتباط مثبت و معناداری را بین رقابت و کارایی مدرسه، نشان دادند. در ایران، علی رغم توجه به اینمسئله و اجرای طرح های مختلف در راستای آن، همچنان با کاستی ها و چالش هایی روبه رو بوده است؛ بنابراین رقابت به مفهوم واقعیدر اقتصاد آموزش کشور وجود ندارد و همین امر سبب کاهش شدید کارآمدی نظام آموزش وپرورش شده است و لذا؛ ارتقای درجهرقابت، در بخش آموزشوپرورش دولتی ایران حائز اهمیت بسیار است و سیاستگذاران برای افزایش عملکرد و کارایی مدارس دولتیباید سیاستهای اصلاح مدار مبتنی بر رقابت را در نظر بگیرند و برای بهره گیری بیشتر، از تمامی ظرفیت های موجود در آن، استفاده کنند.در پایان، راهکارهایی جهت بهره گیری از مزیت رقابتی در اقتصاد آموزش و به خصوص در سطح مدرسه، ارائه شده است.

رقابت، اثربخشی، کارایی، مدارس، اقتصاد آموزش