محمد حیاتی - استادیار، گروه مهندسی معدن، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد
رضا قائد رحمتی - استادیار، گروه مهندسی معدن، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد

معدنکاری و صنایع وابسته به مواد معدنی در ارتباط نزدیک و مستقیم با محیط زیست قرار دارند. تاثیرات محیط زیستی این صنایع باید به نوعی کنترل و مدیریت شوند که کمترین اثرات منفی (ریسک) را بر روی محیط زیست داشته باشند. مطالعات ارزیابی ریسک محیط زیستی، گامی مناسب برای شناسایی، تجزیه و تحلیل و رتبه بندی عوامل مخاطره آمیز است که در نتیجه کاهش و کنترل ریسک های بالقوه در راستای حفظ محیط زیست را در پی دارد. در این تحقیق ضمن شناسایی ریسک های محیط زیستی ناشی از کارخانه زغالشویی البرز شرقی در قالب هفده عامل ریسکی، به بررسی تاثیر آن ها در دوازده مولفه محیط زیستی پرداخته شده است. برای این منظور ابتدا مجموعه ای از معیارها برای ارزیابی ریسک ها پیشنهاد شد. در ادامه با استفاده از روش تحلیل تاکسونومی به عنوان یکی از مهمترین روش های تصمیم گیری چند شاخصه، ارزیابی ریسک ها انجام شده است و ریسک های هفده گانه در هر کدام از دوازده مولفه محیط زیستی تحت تاثیر رتبه بندی شدند. بر اساس برخی از نتایج به دست آمده، ریسک های "وضعیت رویت محدوده صنعتی"، "روش دفع مواد باطله"و "نوع تشکیلات زمین شناسی منطقه" به ترتیب در هر کدام از مولفه های "کاربری منطقه"، "مسایل اجتماعی" و "آب های سطحی" رتبه اول را به خود اختصاص داده و به عنوان بحرانی ترین ریسک ها معرفی شدند. بنابراین با توجه به عدم امکان ارایه پاسخ همزمان به کلیه ریسک ها می توان بر مبنای رتبه بندی به دست آمده برای آن ها در هر مولفه، تمهیدات لازم را به کار گرفت و به منظور کاهش زیان ناشی از آن ها برنامه ریزی لازم را به عمل آورد.

ارزیابی ریسک محیط زیستی, مولفه های محیط زیستی, کارخانه زغالشویی, روش تحلیل تاکسونومی