قدمعلی سرامی - دانشیار زبان وادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد زنجان
فاطمه جهانشاهی - دانشجوی دکتری تخصصی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محل پژوهش - دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران جنوب

  صائب تبریزی از شاعران توانمند عصر صفوی است، وی با طرزی نو و بهره گیری از شگردهای ادیبانه و تصویرسازی های رنگارنگ دقیق و خیال انگیز، اندیشه های باریک و مفاهیم اجتماعی، اخلاقی، حکمی، فلسفی و عرفانی را هر چه زیباتر و حیرت انگیزتر به مخاطب تعلیم می دهد. صائب عارف اخلاق مداری است که با دیدی متفاوت تمام هستی را پیکرتراشی و نقاشی می کند و هنرمندی است که عنصر تصویر را با تعالیم اخلاقی در می آمیزد و با پیوند آن ها مفاهیم اخلاقی را تجسم می بخشد تا حدی که مخاطب را در اعجاب هنری توام با لذت تعلیم قرار می دهد و تعالیم اخلاقی را در جان مخاطب حکاکی می کند. در این پژوهش به سبب وفور تصاویر شعری و مفاهیم تعلیمی فقط به ارائه مناسبت تصویر با برخی مضامین اخلاقی در غزلیات صائب می پردازیم تا افق تازه ای که وی با تصویرآفرینی برای خواننده با برانگیختن احساس و عاطفه و تبدیل معقولات ذهنی به محسوسات عینی همگان به نمایش گزارده و اینکه چگونه با عناصری خیال انگیز آموزه های اخلاقی را به طور غیرمستقیم و موثر در ذهن خواننده مجسم و حکاکی، و در کام جان، شیرین و لذت بخش نموده است، بیان کنیم. در پژوهش حاضر با نگرشی تحلیلی به تبیین مناسبت تصویرپردازی با برخی از آموزه های اخلاقی در غزلیات صائب که بسآمد بالایی داشته اند پرداخته شده است.

صائب, غزل, تصویر, آموزه های اخلاقی