مهدی نوروز - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور
رضا جلیلی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی – واحد نیشابور

ادبیات آیینه تمام نمای جامعه است و هر طبقه اجتماعی روایت ویژه ای مربوط به خود دارد. این موضوع نشان دهنده ارتباط میان ادبیات و روایت شناسی است. ژنت با نظریه کانون روایت از این پیوند به نحو احسن بهره گرفت و با طرح و شرح دو عامل «وجه» و «لحن»، باعث ظهور قابلیت های نوینی از روایت شناسی در زمینه های گوناگون ادبی شد. از سوی دیگر، در شعر کهن فارسی، مصیبت نامه عطار دارای ویژگی های روایت شناختی برجسته ای است که باعث تتبع بسیاری از شاعران، از سبک و سیاق او شده است. به این اعتبار، در مقاله حاضر، لحن در حکایت های دیوانگان دانا بر پایه نظریه کانون روایت ژنت بررسی و کاویده خواهد شد. هم چنین، روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه ای است. به نظر می رسد عطار در حکایت های مربوط به دیوانگان دانا، با بهره گیری از شگردهای روایی گوناگون به نقد اوضاع فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی جامعه خود پرداخته و موفق به تشریح بسیاری از دقایق عرفانی شده است. کارکرد دیگر شگردهای روایی در مصیبت نامه، عینیت بخشیدن به موضوعات انتزاعی و ذهنی است.

عطار, مصیبت نامه, دیوانگان دانا, ژنت, کانون روایت, لحن