رضا اشرف زاده - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
علی روحبخش مبصری - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی-غنایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

هر اثر ادبی، در پهنه زبان شکل می گیرد و زبان، شبکه ای از نشانه هاست که دلالت های متفاوتی دارد. در واقع اثر ادبی در متن اتفاق می افتد ولی حوزه دلالت های آن در کنشی با خارج از متن رخ می دهد. حوزه هایی از جنس فلسفه، روان شناسی، جامعه شناسی و .... هر واژه ای در متن، از یک سو با جهان بیرون و از سوی دیگر با ذهن انسان در کنش است. واژه ها گاه آن چنان تنیده شده با ذهن هستند که ضمیر ناخودآگاه انسان می شوند و ناخودآگاه انسان، دغدغه علومی چون روان شناسی و زبان شناسی و در یک کلام، دغدغه فلسفه زیبایی شناسی است.جایگاهی که می توان در آن ناخودآگاه را تبیین کرد، بررسی نتیجه کنش و واکنش زبان و ذهن است. به همین علت زبان شناسی با رویکرد روان شناسی می تواند سهم مهمی در شناساندن یک اثر ادبی به جامعه و حتی شناساندن اثر ادبی به خود نویسنده و مولف آن را داشته باشد. مهم ترین دستاورد این پژوهش، بررسی و نقد لغزش های زبانی در داستان رستم و سهراب حکیم ابوالقاسم فردوسی است که به این بهانه، برخی از ایمان های قلبی و سرخوردگی های اجتماعی این شاعر فرزانه و محجوب ایران زمین، نمایان می گردد.

حکیم ابوالقاسم فردوسی, رستم و سهراب, زبان و ذهن, روان شناسی شخصیت, نقد ادبی