سیروس قنبری - دانشیار دانشگاه بوعلی سینا
وحید سلطان زاده - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه بوعلی سینا
رقیه بهشتی راد - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه بوعلی سینا

منابع انسانی به عنوان یکی از سرمایه های اصلی سازمان ها به شمار می روند. اثربخشی این سرمایه در پرتو فراهم ساختن محیط کار مناسب و زمینه ارتباط و همکاری با دیگر اعضاء سازمان و مشارکت در  امور و مسائل مربوط به سازمان است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر رفتارهای فرانقشی و تعهد سازمانی با نقش میانجی مسولیت پذیری اجتماعی انجام شده است. روش تحقیق ، توصیفی و طرح پژوهشی همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان دانشگاه ارومیه می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم هر طبقه ۲۷۵ نفر به عنوان نمونه آماری جهت مطالعه انتخاب شدند. برای گردآوری داده های پژوهش از چهار پرسشنامه استاندارد  سرمایه اجتماعی ، مسولیت پذیری اجتماعی، رفتارهای فرانقشی و تعهد سازمانی استفاده شد. داده های تحقیق پس از جمع آوری با استفاده نرم افزارهای آماری Amos, SPSS تحلیل شدند. نتایج الگویابی معادلات ساختاری نشان داد که : اثر مستقیم سرمایه اجتماعی بر مسولیت پذیری اجتماعی (۰/۲۶) مثبت و معنی دار می باشد. اثر مستقیم مسولیت پذیری اجتماعی بر رفتارهای فرانقشی (۰/۲۴)  و تعهد سازمانی  (۰/۶۲) مثبت و معنی دار می باشد. اما اثر مستقیم سرمایه اجتماعی بر رفتارهای فرانقشی  و تعهد سازمانی  معنی دار نمی باشد. اثر غیر مستقیم سرمایه اجتماعی بر رفتارهای فرانقشی (۰/۰۶) و تعهد سازمانی (۰/۱۶) با میانجی گری مسولیت پذیری اجتماعی مثبت و معنادارمی باشد. بر این اساس ۰۶/۰ درصد از واریانس رفتارهای فرانقشی، ۰/۰۷ درصد از واریانس از مسولیت پذیری اجتماعی و ۰/۳۹ درصد از واریانس از واریانس تعهد سازمانی قابل تبیین است.  در نتیجه از عوامل موثری که هر سازمان در راستای تعهد سازمانی و رفتارهای فرانقشی کارکنان باید مد نظر قرار دارد مسئولیت پذیری اجتماعی و سرمایه اجتماعی است.  

سرمایه اجتماعی, مسولیت پذیری اجتماعی, رفتارهای فرانقشی, تعهدسازمانی