سمیه فریدونی - دکترای مدیریت آموزش عالی؛ هیات علمی موسسه پژوهش و برتامه ریزی آموزش عالی
گلنار مهران - دانشیار دانشگاه الزهراء، دکتری آموزش و پرورش تطبیقی، دانشکده ی علوم تربیتی و روانشناسی
یزدان منصوریان - دانشیار دانشگاه خوارزمی، دکتری علوم کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی

درجهان امروز نهاد آموزش عالی با تغییراتی بنیادین نسبت به گذشته مواجه است که تغییر جمعیت دانشجویی دختران از جمله عمده ترین آن هاست. به دنبال این سیر جهانی، نرخ ورود دانشجویان دختر به دانشگاههای ایران نیز افزایش یافته، به طوریکه نرخ ورود دختران به دانشگاه از ۳۱% در ابتدای انقلاب به ۶۴ درصد در سال تحصیلی ۹۲-۹۱ رسیده است. اما سیاست های اتخاذ شده در کشورهای مختلف برای این پدیده متفاوت است که برخی آن را فرصتی برای تواناشدن دختران و برخی دیگر در شکل مشکلی اجتماعی با آن برخورد می کنند. اتخاذ کدام سیاست در نهاد آموزش عالی ایران منطقی و واقعی است؟  مهم، دیدن و شنیدن واقعیت در بافت آموزش عالی ایران است که دختران برای تجربه ی آن تلاش می کنند. نظریه پردازی داده بنیاد می تواند ابزاری برای پاسخ به این نیاز باشد. در این نگاه دیگر اهمیت یک نظریه به جهان شمولی آن نخواهد بود زیرا تاریخ بشر نشان داده است که انسان ها رویه های ثابتی را در بافت های گوناگون پیش نمی گیرند، بلکه اهمیت یک نظریه به منطبق بودن آن با بافت پژوهش و نیازی که از آن مرتفع خواهدکرد، می باشد.  لذا نظریه پردازی داده بنیاد می تواند ابزاری برای  تولید نظریات بومی و پرداختن به مسائل خاص جامعه ایرانی باشد که نمونه ی آن در تدوین نظریه "تواناسازی زنان در آموزش عالی ایران" در مقاله ی حاضر آورده شده است.

نظریه پردازی داده بنیاد, نهاد آموزش عالی, دختران, نظریه پردازی بومی, سیاست گزاری