حجت قربانی واقعی - استادیار/ گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گلستان
حسینعلی بهرامی - دانشیار/گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

تامین پیوسته رطوبت خاک در محدوده ظرفیت زراعی و کاهش تلفات آب در خارج از محدود ه رشد ریشه می تواند نقش کلیدی در توسعه برنامه های مدیریت آب و خاک داشته باشد. سامانه آبیاری زیرسطحی با کپسول رسی متخلخل قادر به تامین پیوسته رطوبت خاک در محدوده ظرفیت زراعی است. در این پژوهش اثر دو روش آبیاری زیرسطحی با کپسول رسی متخلخل و روش آبیاری سطحی از نوع قطره ای برای تامین رطوبت مورد نیاز بوته پرتقال تامسون ناول مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهال پرتقال برای مقایسه تاثیر روش آبیاری، تنها پارامترهای قطر رویشی یقه و ارتفاع بوته به مدت سه سال متوالی مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین در این پژوهش حجم آب مصرفی بعد از هر بار آبیاری در هر دو روش توسط کنتور آب با دقت ۱± لیتر اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تامین رطوبت برای گیاه پرتقال به روش کپسول رسی متخلخل نسبت به روش آبیاری قطره ای سطحی با ۴۲ درصد کاهش مصرف آب همراه بوده است. حال آن که اختلاف آماری معنی داری بین قطر رویشی یقه و ارتفاع بوته در دو روش در هر سه سال مشاهده نشد. هم چنین نتایج مشاهدات میدانی حاکی از تاخیر مدت زمان آبیاری در روش آبیاری زیرسطحی در مرداد ماه از شش روز به نه­ روز در مقایسه با روش آبیاری سطحی داشت. به طور کلی، با علم به محدودیت منابع آبی در کشور استفاده از کپسول رسی متخلخل یکی از موثرترین روش های بهینه سازی و مدیریت در مصرف آب اراضی باغی خواهد بود.

آبیاری زیرسطحی, باغ مرکبات, رشد رویشی, ظرفیت زراعی خاک