به گزینی تحمل به شوری ژنوتیپ های نخود کابلی در شرایط مزرعه

تنش شوری یکی از مهم ترین تنش های محیطی است که تاثیر منفی بر کمیت و کیفیت تولید محصولات زراعی دارد. بنابراین شناسایی جنبه های فیزیولوژیک در شرایط تنش برای مدیریت کاهش خسارت دارای اهمیت زیادی است. در همین راستا مطالعه ای به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه فردوسی مشهد در سال ۹۷-۱۳۹۶ اجرا شد. هدایت الکتریکی نیم (شاهد) و هشت دسی زیمنس بر متر (کلرید سدیم) در کرت های اصلی و ۱۷ ژنوتیپ نخود کابلی در کرت های فرعی قرار گرفتند. بیشترین میزان افزایش در کربوهیدرات های محلول و پرولین درسه ژنوتیپ MCC۶۵، MCC۹۲ و MCC۹۵ و کمترین میزان افزایش در ژنوتیپ MCC۱۲ مشاهده شد. اعمال تنش شوری افزایش ۲۴، ۱۹ و ۱۹ درصدی را در میزان پتانسیل اسمزی، مالون دی آلدئید و میزان مهار فعالیت رادیکال DPPH نشان داد. محتوی نسبی آب برگ و پایداری غشاء به ترتیب کاهش ۱۰ و ۱۳ درصدی را نشان دادند. میزان کاهش درصد بقاء، تعداد شاخه های جانبی و ارتفاع بوته به ترتیب ۶، ۲۲ و ۵۷ درصد بود. عملکرد دانه ۷۲ درصد کاهش یافت. بیشترین میزان عملکرد دانه مربوط به سه ژنوتیپ MCC۶۵، MCC۹۲ و MCC۹۵ با ۰.۱۸۳، ۰.۱۹۳ و ۰.۱۸۱ کیلوگرم در مترمربع بود و در مقابل ژنوتیپ های MCC۲۹۸ و MCC۹۸ بیشترین میزان کاهش در عملکرد دانه را داشتند. بیشترین و کمترین میزان سدیم به ترتیب مربوط به ژنوتیپ MCC۹۵ با ۵۳/۹ و ژنوتیپ MCC۶۵ با ۵.۸ میلی گرم بر گرم وزن خشک بود. بیشترین میزان پتاسیم در شرایط بدون تنش و تنش شوری به ترتیب متعلق به ژنوتیپ های MCC۶۵ و MCC۹۵ بود. ژنوتیپ هایMCC۶۵ ، MCC۹۵ و MCC۹۲ دارای برتری صفات در شرایط تنش نسبت به سایر ژنوتیپ ها بودند. درنهایت مطالعه بیشتر در ارتباط با سه ژنوتیپ برتر در شرایط تنش شوری در جهت شناسایی مکانیسم های تحمل به تنش و همچنین به عنوان زیرساخت در جهت برنامه های به نژادی پیشنهاد می گردد.

Keywords:

پتاسیم , پتانسیل اسمزی , پرولین , عملکرد دانه , محتوی نسبی آب برگ