علیرضا قربانی - طلبه مقطع خارج فقه و اصول

هوش مصنوعی از جنبه های مختلفی می تواند بر علوم اسلامی تاثیرگذار باشد. مقاله حاضر بهتاثیرات غیرمستقیم هوش مصنوعی بر یکی از علوم اسلامی یعنی دانش فقه می پردازد. هوشمصنوعی به دلیل ظرفیت های جدیدی که در توصیف، تحلیل و کنترل رفتار انسان ایجادمی نماید و از طریق تاثیرات شگرفی که بر زیست فردی و اجتماعی انسان دارد، سبب می شودکه پرسش های جدیدی درباره نسبت این پدیده ها با اهداف شارع مقدس ایجاد شود. مراجعهبه منابع دین (کتاب و سنت) برای پاسخگویی به این پرسش ها سبب تغییراتی در برخی احکامفقهی می گردد که از آنها با عنوان تاثیر غیر مستقیم هوش مصنوعی بر دانش فقه یاد می کنیم.هوش مصنوعی سبب سه قسم تغییر در برخی احکام فقهی می گردد: در قسم اول، حکم فقهی باکشف مصداق جدید برای آن، بدون آنکه دستخوش تغییر شود، وضوح بیشتری می یابد؛ در قسمدوم، حکم فقهی موجود از خلال اثبات یا نفی برخی قیود برای آن، دچار تغییر می شود؛ و درقسم سوم، حکم فقهی جدیدی کشف می شود. این نوشتار به اثبات این سه قسم از تاثیرات درقالب ارائه ساختاری منظم و بیان مثال هایی عینی می پردازد و درصدد است که نقشه راهی برایپژوهش در حیطه اثرات غیرمستقیم هوش مصنوعی بر دانش فقه ایجاد نماید. در این پژوهش ازروش کتابخانه ای و توصیفی-تحلیلی استفاده شده است.