مریم صالحی
زهره ابوالحسن زاده
ابوذر کاظمی
احمد غلامی
عبدالعلی محقق زاده

 سابقه و هدف: با گسترش روزافزون طب سنتی و متعاقب آن استفاده از داروهایی که فرآورده دارویی طب سنتی خوانده می شوند و همچنین افزایش مقبولیت این نوع از داروها در بین مردم، اهمیت بررسی ویژگی های کنترلی فرآیند ساخت اینگونه داروها نمود بیشتری پیدا می کند. یکی از مسائل مهمی که از منظر تولید صنعتی داروها واجد اهمیت بسیار است، کنترل میکروبی است. تا کنون مطالعات کمی بر روی کنترل های این گونه فرآورده ها انجام شده است. این مطالعه با هدف بررسی محتوای میکروبی و همچنین محتوای پروبیوتیک فرآورده های ترکیبی سنتی ایران صورت گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی که از اسفندماه ۱۳۹۶ تا مهرماه ۱۳۹۷ در شهر شیراز انجام شد، تعداد ۲۷ فرآورده مختلف به صورت تصادفی از سلامتکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تهیه شد و محتوای کلی باکتری های هوازی زنده، وجودداشتن یا وجودنداشتن میکروارگانیسم های پاتوژن از جمله «استافیلوکوکوس ارئوس»، «اشرشیا کلای»، «سودوموناس ائروژینوزا»، «سالمونلا»، «شیگلا» و تعداد کلی مخمرها و قارچ ها، طبق روش اعلام شده در فارماکوپه، با رقیق سازی متوالی نمونه ها و سپس کشت نمونه ها به روش پلیت گسترده در محیط کشت های مناسب و همچنین اعتبارسنجی روش کنترل میکروبی، بررسی شد. علاوه بر این وجود یا عدم وجود «لاکتوباسیلوس ها» نیز، به روش ذکر شده در بالا، بررسی شد. یافته ها: نتایج کشت های میکروبی حاکی از آن بود که تمام ۲۷ فرآورده تحت مطالعه، حداقل معیارهای مقبول محتوای میکروبی، از نظر فارماکوپه اروپا (۲۰۱۷) را دارا می باشند. همچنین ۶ مورد از فرآورده ها، به عنوان فرآورده های حاوی «لاکتوباسیلوس» شناسایی شدند. نتیجه گیری: به طور کلی، برمبنای مطالعه حاضر، نبود آلودگی میکروبی فرآورده های سنتی سلامتکده طب سنتی شهر شیراز و انطباق آن با استانداردهای روز دنیا برای تولید صنعتی داروها نشان داده شد. حضور «لاکتوباسیلوس ها» در این فرآورده ها نشان داد که با مطالعات بیشتر در زمینه شناخت محتوای پروبیوتیکی ترکیبات فرآورده های سنتی و پتانسیل های آن ها، می توان از این ترکیبات به عنوان یک عامل موثر در تولید پروبیوتیک ها استفاده کرد و گام های بلندتری در جهت تولید محصولات فراسودمند جدید برداشت.  

Persian Medicine, Probiotics, Traditional Medicinal Products, Microbial Control, طب ایرانی, پروبیوتیک, فرآورده های دارویی سنتی, کنترل میکروبی