عبداله دده زادها
حسن نورافکن

سابقه و هدف: کم خونی یکی از بیماریهای شایع و گسترده جهان است که انواع و علل مختلف و تا حدی درمان های متفاوتی دارد. در این راستا در منابع طب سنتی ایرانی - اسلامی، گیاهان دارویی زیادی به علت سازگاری بدن با داروهای طبیعی و فقدان عوارض جانبی شدید برای پیشگیری و درمان کم خونی مطرح شده است. هدف از این پژوهش، شناسایی و معرفی این گیاهان دارویی است که در منابع طب سنتی، تحت عنوان داروهای خونساز آورده شده است. مواد و روش ها: این پژوهش با بررسی منابع معتبر طب سنتی و مفردات جامع گیاهی انجام گرفت و در ادامه، مقایسههایی بین داروهای شیمیایی و مفردات گیاهی از لحاظ تاثیر بر کم خونی های ناشی از کمبود آهن، آنمی آپلاستیک، آنمی همولیتیک یا کم خونی وابسته به بیماری های مزمن، آنمی ناشی از عوامل غیرطبیعی مثل اشعه یونیزه کننده و پان سیتوپنی انجام شد. یافته ها: در پایان ۵۰ گیاه دارویی تحت عنوان داروهای مولد دم یا خونساز استخراج و معرفی شده و گیاهان مهم خونساز بر اساس ویژگیهای درمانی دسته بندی شدند. از مهمترین مفردات گیاهی که در درمان انواع کم خونی مورد توجه بوده اند میتوان به انگور (کشمش)، نارگیل، انار، گون و بیدگیاه اشاره کرد. نتیجه گیری: به نظر می ر سد این مطالعه می تواند پایه مطالعات کارآزمایی بالینی با استفاده از گیاهان دارویی و یا ساخت داروهای ترکیبی گیاهی در درمان انواع کم خونیها قرار گیرد.  

Anemia, Medicinal Plants, Traditional Persian Medicine, Hematopoiesis, آنمی, کم خونی, گیاهان دارویی, طب سنتی, خون ساز