علیرضا گنجعلی
عباس خاک سفیدی

سابقه و هدف: کشور پهناور ایران با داشتن اقوام مختلف و آداب و رسوم متفاوت دارای گنجینه ای از طب سنتی است که در طی گذشت نسل ها تاکنون محفوظ مانده و دست یابی به آن ها تنها از طریق پرسش گری و کسب اطلاعات و نحوه مصرف سنتی گیاهان از این اقوام امکان پذیر می باشد. پژوهش اتنوبوتانی راهنمای ارزشمندی برای شناسائی گیاهان داروئی و داروهای گیاهی جدید می باشد. هدف از انجام این مطالعه، شناسایی برخی از گیاهان دارویی مهمی است که به طور گسترده به وسیله مردم محلی در درمان و پیشگیری بیماری ها در شهرستان بیرجند مورد استفاده قرار می گیرند.   مواد و روش ها: این بررسی با استفاده از پیمایش های صحرایی، باورها و اطلاعات مردمی و مطالعات اسنادی صورت گرفته است. گونه های گیاهی از مناطق مختلف شهرستان بیرجند جمع آوری شد و پس از شناسائی با استفاده از منابع معتبر به صورت هرباریومی خشک شدند. برای هر گونه گیاهی نام علمی، نام محلی، خاصیت درمانی رایج، اندام مورد استفاده و نوع گیاه تدوین شد. یافته ها: حاصل این تحقیق ۳۶ گونه ی گیاه داروئی بود که در ۲۲ خانواده قرار گرفت. خانواده های کاسنی (Asteraceae) و نعناعیان (Lamiaceae) بیشترین تعداد گونه های گیاهی شناسایی شده را شامل شدند (هرکدام ۵ گونه) بیشترین قسمت مورد استفاده در گیاهان مورد مطالعه در این منطقه، برگ و کاربرد عمده گیاهان مورد استفاده در ناراحتی ها و اختلالات دستگاه گوارشی و ادراری بود. همچنین اکثریت گیاهان شناسایی شده از نوع گیاهان دارویی، مرتعی بودند. نتیجه گیری: با توجه به تنوع گیاهان دارویی در این منطقه و اهمیت گیاهان دارویی در پیش برد صنعت داروسازی کشور بهتر است جهت حفظ و حراست از این ذخایر ارزشمند و جلوگیری از از بین رفتن و نابود شدن گیاهان چاره ای اندیشید.

Ethnobotany, Medicinal Plants, Pharmacy, Traditional medicine, اتنوبوتانی, داروسازی, طب سنتی, گیاهان دارویی.