معرفی و بررسی قرابادین معصومی

سابقه و هدف: قرابادین از جمله دانش های بسیار مهم در زمینه طب سنتی به شمار می آید. چرا که حاوی تجارب ارزنده پیشینیان درباره داروسازی و کابرد داروهاست. در این مقاله از  میان نسخ خطی فراوانی که در مورد علم پزشکی ، به ویژه قرابادین نوشته شده است، به معرفی یکی از مهم ترین کتاب های عهد صفوی به نام  «قرابادین معصومی» اثر معصوم بن کریم الدین شوشتری شیرازی می پردازیم.تا تجارب ارزنده نویسنده را در این باره که کمتر شناخته شده است معرفی کنیم. مواد و روش ها: پس از مطالعه قدیمی ترین نسخه خطی این اثر در کتابخانه مجلس و مقایسه آن با دیگر نسخ در دسترس از این رساله که در کتابخانه های ملی، مرکز اسناد دانشگاه تهران و مسجد گوهرشاد مشهد قراردارد، به جهت رفع کاستی های نسخه اصلی و یافتن ویژگی های برجسته «قرابادین معصومی» اقدام به تطابق آن با آثار مشابه ی چون ذخیره خوارزمشاهی، الاسباب و العلامات، قرابادین شفایی و قرابادین عقیلی شد. یافته ها: این نسخه از حیث اطلاعات مهم داروشناسی و ارائه نسخه های متفاوت برای بیماری واحد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین مولف در تالیف اثر ارزشمند خود از آرای بیش از چهل حکیم متقدم و معاصر خود استفاده کرد ه است که از حیث معرفی برخی پزشکان نام برده شده  -که چندان شناخته شده نیستند - و نیز استفاده از منابع معتبر طبی حائز اهمیت است. نتیجه گیری: به نظر می رسدکه این کتاب حاوی ابتکارات و تجربه های ابداعی نویسنده در ساخت و به کارگیری داروهاست که بر اهمیت مطالعه و شناخت این اثر از سوی علاقه مندان به طب سنتی می افزاید.

Keywords:

Traditional medicine , Masoomi's Qarabadin , manuscripts , pharmacy , Masoom Ben Karim al-Din Shoshtari Shirazi , طب سنتی , قرابادین , معصومی , نسخه خطی , داروسازی , معصوم بن کریم الدین شوشتری.