هادی میری - دانشگاه صنعتی امیرکبیر
زهرا میرآخوری - دانشگاه صنعتی امیرکبیر
فرید طاهری دوست - دانشگاه رجا قزوین

مقدمه: شیوع دیابت نوع دو در کشورهای درحال توسعه رشد قابل توجهی داشته است. عوامل ژنتیکی، چاقی و کم تحرکی نقش مهمی درابتلا به دیابت نوع دو دارند. از مهمترین عوامل خطرزای آن چاقی و بیفعالیتی است. در این زمینه، رژیم غذایی سالم و زندگی فعال به-عنوان راهکارهای موثر در کنترل و درمان دیابت نوع دو معرفی شده است. از یک طرف، حتی یک جلسه فعالیت جسمانی میتواند درتعدیل میزان قند خون، مقاومت انسولین، افزایش تعداد گیرنده ها و حساسیت سلول ها به انسولین و تراکم آن در بافتها، کاهش فشار خون وبافت چربی و افزایش آمادگی جسمانی کمک کند. از طرف دیگر، مصرف مکملهای غذایی که در درمان و کنترل دیابت موثر هستند نیزمورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. بوقناق یا ایرینجیوم به عنوان داروی کنترل دیابت در طب سنتی شناخته می شود. این گیاه درشمال ایران به طور وحشی رشد می کند. مواد تشکیل دهنده گیاه بوقناق شامل تانین، سوکرز، ساپونین، آلکالوئیدها، استیلن، فلاوینوییدها، کومارون و تری-ترپن ها، سسکوئیترپن، مونوترپن، کامپفرول، اسید کلروژنیک، اسید کافئیک لوتئین و بتا کاروتن است. بسیاری از اینترکیبات آنتی اکسیدان و ضدالتهابی هستند.روش شناسی: این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر مصرف کوتاه مدت مکمل بوقناق بر برخی شاخص های گلایسمیک، کتواسیدوز ولیپیدی مردان دیابتی پس از یک وهله فعالیت ورزشی، اجرا شده است. آزمودنی ها شامل ۲۰ مرد دیابتی غیرفعال و مبتدی در رشته فوتسالبودند که به دوگروه ۱۰ نفره مکمل (۱۰۰۰ میلی لیتر در روز) و دارونما تقسیم و پس از جمع آوری نمونه های خونی سطوح پایه، به مدت یکهفته مکمل سازی اجرا شد. سپس بالافاصله بعد از آزمون ورزشی بروس، خونگیری دوم انجام شد و نمونه ها به آژمایشگاه فرستاده شدند. یافته ها: نتایج نشان داد، سطوح گلوکز و مقاومت به انسولین در گروه مکمل به طور معناداری پس از آزمون بروس در گروه مکمل نسبت بهدارونما کاهش یافته است (P<۰.۰۵) و کاهش نیمرخ چربی بین دو گروه تفاوت معناداری نداشت. بحث و نتیجه گیری: ترکیبات فعال بوقناق موجب افزایش جذب چربی و حرکت روده، مهار سنتز کلسترول، سرکوب جذب کلسترول و تعدیلنیمرخ چربی و کاهش قند خون شده و خواص آنتی اکسیدانی آن موجب کاهش سطوح اکسیداتیو و درنتیجه بهبود سلولهای بتا پانکراس و درنتیجه بهبود تنظیم قند خون می شود (۸.۷) به نظر می رسد حتی یک هفته مصرف بوقناق میتواند در کاهش گلوکز خون موثر باشد که برایافراد دیابتی اهمیت بالایی دارد.

مکمل سازی بوقناق، گلوکز خون، نیمرخ چربی، دیابت، فعالیت جسمانی