علیرضا گنجعلی
عباس خاک سفیدی

سابقه و هدف: گیاهان دارویی از ارزش و اهمیت خاصی در تامین بهداشت و سلامتی جوامع هم به لحاظ درمان و هم پیشگیری از بیماری ها برخوردار هستند. قوم گیاه شناسی بازیابی سنت هایی است که به صورت غیرمکتوب و در خطر نابودی هستند. پژوهش اتنوبوتانی راهنمای ارزشمندی برای شناسائی گیاهان داروئی و داروهای گیاهی جدید است. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی و بررسی اتنوبوتانی برخی از گیاهان دارویی شهرستان زابل است که به طور گسترده به وسیله مردم محلی در درمان و پیشگیری بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرند. مواد و روش ها: این تحقیق براساس پیمایش صحرایی، باورها و اطلاعات مردمان بومی منطقه، پژوهش و مطالعات اسنادی صورت گرفت، گونه های گیاهی از مناطق مختلف به استناد معرفی افراد بومی، به خصوص روستائیان مسن جمع آوری شد و پس از شناسائی به صورت هرباریومی خشک شد. یافته ها: در این تحقیق ۲۵ گونه از گیاهان داروئی شناسائی که در ۱۹ خانواده قرار گرفت. تعدادی از گیاهان داروئی از قبیل هندوانه ابوجهل، رازیانه، اوکالیپتوس، زنیان و خرفه توسط افراد زیادی شناخته شده و به خواص درمانی آنها اشاره شد. بیشتر گیاهان شناسائی شده در طب سنتی منطقه به عنوان مدر، مقوی معده، التیام دهنده زخم ها استفاده می شد. نتیجه گیری: باتوجه به محدودبودن منابع داخلی با اعمال یک مدیریت حساب شده با توسعه طرح های اشتغال زایی برمبنای کاشت گیاهان داروئی سازگار با شرایط اکولوژیکی منطقه، نه تنها می توانیم بیشترین تولید و بهره وری را داشته باشیم، بلکه می توان از این منابع گران بها و با ارزش حفاظت کرد.

Field survey, Cure, Ethno-botany, Herbarium, پیمایش صحرایی, درمان, قوم گیاه شناسی, هرباریوم.