حامد جوادی - دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
سید غلامرضا موسوی - گروه کشاورزی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
محمدجواد ثقه الاسلامی - گروه کشاورزی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
هادی شاهبیگی - کارشناس ارشد زراعت وزارت جهاد کشاورزی

این آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۵ در منطقه درمیان انجام شد. در این تحقیق تاریخ کاشت به عنوان فاکتور اصلی (۱۰ فروردین و ۱۰ اردیبهشت)، مقادیر نیتروژن به عنوان فاکتور فرعی (۰، ۷۰ و ۱۴۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و مقادیر فسفر به عنوان فاکتور فرعی فرعی (۰، ۶۰ و ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت موجب کاهش طول غلاف (۳۱/۸ درصد)، شاخص کلروفیل (۰۲/۷ درصد)، وزن هزار دانه (۱/۲۶ درصد) و عملکرد دانه (۴۷/۳۵ درصد) شد. افزایش مصرف نیتروژن موجب افزایش تمامی صفات مورد مطالعه (به جز ارتفاع بوته) شد. به طوری که افزایش مصرف نیتروژن از صفر به ۱۴۰ کیلوگرم در هکتار موجب افزایش ۵۱/۵۰ درصدی عملکرد دانه شد. همچنین، افزایش مصرف فسفر موجب افزایش شاخص کلروفیل، تعداد غلاف در متر مربع، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت شد. افزایش مصرف فسفر از صفر به ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار باعث افزایش ۲۴/۲۴ درصدی عملکرد دانه شد. اثر متقابل تاریخ کاشت و نیتروژن بر تعداد غلاف در بوته و وزن هزار دانه معنی دار بود. بر اساس نتایج این پژوهش، برای دستیابی به حداکثر عملکرد دانه در شنبلیله تاریخ کاشت ۱۰ فروردین، مصرف ۱۴۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن و ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار فسفر در منطقه بیرجند پیشنهاد می گردد.

شنبلیله , صفات مورفولوژیکی , عملکرد , شاخص کلروفیل , غلاف