لیلی صادقی - دانشجوی مقطع دکتری زراعت، گروه کشاورزی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران.
مسعود رفیعی - بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران.
جهانفر دانشیان - موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

خشک سالی های اخیر علاوه بر ایجاد تنش خشکی موجب بروز پدیده ریزگرد بویژه در غرب کشور شده است. تاثیر تنش خشکی و ریزگرد بر خصوصیات فیزیولوژیک گیاه سورگوم دانه ای (Sorghum bicolar L.) در آزمایشی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت کرت های خرد شده با ۴ تکرار در تابستان سال های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان مورد بررسی قرار گرفت. تنش خشکی از طریق آبیاری پس از ۶۰ (آبیاری مطلوب)، ۹۰ و ۱۲۰ میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس الف به عنوان عامل اصلی و پاشش ریزگرد در سه سطح عدم کاربرد (شاهد) و کاربرد ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم در متر مکعب هوا به صورت شبیه سازی در کرت های فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش خشکی شدید موجب کاهش معنی دار میزان کلروفیل-های a وb و محتوی نسبی آب برگ پرچم (از ۸۱ به ۷۱ درصد) و عملکرد دانه (از ۸۷۴۱ به ۶۷۴۳ کیلوگرم در هکتار) نسبت به تیمار شاهد شد، ولی قندهای محلول (از ۳/۴ به ۹/۷ میلی گرم بر گرم ماده تر)، محتوی پرولین (از ۲۵/۰ به ۶۶/۰ میلی گرم بر گرم ماده تر) و درجه حرارت برگ افزایش معنی داری داشت. اگرچه اثر ریزگرد بر هیچ یک از صفات معنی دار نشد، لیکن با افزایش غلظت ریزگرد بطور خطی از محتوی نسبی آب برگ پرچم کاسته و بر درجه حرارت برگ افزوده شد.

عملکرد, اجزای عملکرد, صفات بیوشیمیایی, محتوی نسبی آب