سلمان دستان - پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، کرج
سید اسماعیل نظام زاده - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرگان، دانشجوی دکتری گروه زراعت، گرگان، ایران
افشین سلطانی - استاد گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حسین عجم نوروزی - استادیار گروه زراعت، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

خلاء عملکرد در زراعت کلزا سهم قابل توجهی در افزایش تولید در مناطق توسعه یافته و در حال توسعه دارد. لذا، شناسایی عوامل محدود کننده عملکرد در کلزا ضرورت دارد. بنابراین، این پژوهش با هدف مستندسازی فرآیند تولید و برآورد خلاء عملکرد مرتبط با مدیریت زراعی کلزا در منطقه نکا واقع در استان مازندران انجام شد. به این منظور در این پژوهش کلیه عملیات مدیریتی انجام شده از مرحله تهیه بستر بذر تا برداشت در ۱۰۰ مزرعه از طریق مطالعات میدانی طی سال های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ ثبت شد. نتایج نشان داد که از حدود ۱۵۰ متغیر مورد بررسی، مدل نهایی با هفت متغیر مستقل انتخاب شد. در مدل عملکرد، متوسط و حداکثر عملکرد به ترتیب ۲۳۹۴ و ۴۱۱۹ کیلوگرم در هکتار تخمین زده شد. متوسط و حداکثر عملکرد مشاهده شده در مزرعه نیز برابر ۲۰۵۱ و ۳۰۸۵ کیلوگرم در هکتار بود. کل خلاء عملکرد تخمین زده شده برابر ۱۷۲۵ کیلوگرم در هکتار بود. میزان افزایش عملکرد مربوط به متغیرهای مصرف کود سرک و پتاسیم خالص به ترتیب برابر ۴۶۲ و ۲۹۴ کیلوگرم در هکتار معادل ۲۷ و ۱۷ درصد از کل خلاء عملکرد بود. بنابراین، مدیریت زراعی هفت متغیر وارد شده در معادله تولید در مزارع کلزا می تواند منجر به افزایش عملکرد و کاهش خلاء عملکرد شود. از این رو، به نظر می رسد با مدیریت صحیح مزارع و با بهینه سازی موارد ذکر شده می توان خلاء عملکرد در مزارع کشاورزان را کاهش داد.

تحلیل مقایسه کارکرد, کلزا, عملکرد دست یافتنی, مدیریت زراعی و مستندسازی