رحمان عرفانی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران - آمل
همت اله پیردشتی - عضو هیئت علمی گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمدزمان نوری - عضو هیئت علمی، موسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران (آمل)
رحمت عباسی - گروه زراعت، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

با توجه به اثر مخرب زیست محیطی کشاورزی متداول روز به روز بر اهمیت توجه به کشاورزی جایگزین افزوده می شود. بدین منظور جهت مقایسه سه سامانه متداول، کم نهاده و ارگانیک از نظر عملکرد و ویژگی های کیفی خاک شالیزار، آزمایشی طی سال‎های ۱۳۹۴و ۱۳۹۵ در سه منطقه مختلف استان مازندران (‎آمل، بابل و فریدونکنار) اجرا شد. در سامانه زراعی ارگانیک، از کود مرغی و کودهای زیستی و جهت مبارزه با آفات و بیماری از قارچ کش ها و حشره کش های زیستی استفاده شد. در سامانه زراعی کم نهاده، نهاده های خارجی تولید در مقایسه با سامانه متداول به حداقل رسانده شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد شلتوک و بیولوژیک در منطقه فریدون کنار و در کشت کمنهاده به دست آمد که در مقایسه با دو با سامانه متداول و ارگانیک بهترتیب ۷۳/۴ و ۸۰/۲ و ۹۰/۲۹ و ۱۲/۲۹ درصد بیشتر بود. میزان شاخص برداشت در کشت ارگانیک، کم نهاده و متداول به ترتیب ۸۴/۳۷، ۶۹/۳۸ و ۸۵/۳۶ درصد بود که اختلاف معنی داری بین ارگانیک و کم نهاده مشاهده نشد. همچنین سامانه های مختلف زراعی بر خصوصیات کیفی خاک تاثیر معنی داری داشتند به طوری که اسیدیته خاک در کشت ارگانیک با کاهش ۵۷/۲ درصدی از ۳۹/۷ در سال اول به ۲۰/۷ در سال دوم رسید اما در دو سامانه کم نهاده و متداول به ترتیب افزایش ۹۲/۰ و ۱۵/۱ درصدی را در سال دوم به همراه داشت.

ارگانیک, اسیدیته خاک, برنج, عملکرد شلتوک, متداول