فانتوم لیمب (عضو خیالی) و همبسته های آن در گروهی از جانبازان مبتلا به قطع عضو

هدف: حس فانتوم و درد فانتوم از مشکلات شایع بیماران قطع عضوی است. تعداد قابل توجهی از جانبازان نیز از این عارضه رنج می برند. هدف این مطالعه تعیین فراوانی و همبسته­های درد وحس فانتوم و نیز برخی عوامل مرتبط با آن در جانبازان است. روش: پرونده های تمام جانبازان بیمارستان خاتم الانبیا در نیمه دوم سال ۱۳۸۹ بررسی و فراوانی درد و حس فانتوم و نیز رابطه آن با برخی عوامل نظیر عضو قطع شده، سمت قطع شدگی، سابقه استفاده از پروتز و همچنین وجود افسردگی و اضطراب ارزیابی شد. یافته ها:  در این مطالعه پرونده ۹۶ بیمار با میانگین سنی ۷.۹ ±۴۶/۲ و میانگین سنی ۷/۸۵±۲۳/۰۳ در زمان قطع عضو بررسی شد که نتیجه حاکی از آن بود که از این تعداد ،۴۰ بیمار (۴۱/۷ درصد) درد فانتوم، ۲۷ نفر (۲۸/۴درصد) حس فانتوم و ۳۹ بیمار (۴۰/۶ درصد) دردهای استامپ را تجربه کرده­اند. دردهای فانتوم و حس فانتوم در موارد قطع عضو اندام فوقانی به طور معناداری بیشتر دیده شد. بین سطح عضو قطع­شده و بروز درد و حس فانتوم ارتباط معنا­داری دیده نشد. بین سمت قطع­شدگی و همچنین سطح اضطراب و افسردگی بیماران و بروز این عوارض ارتباط آماری معناداری یافت نشد. استفاده از پروتز در بروز دردهای فانتوم با کاهش آماری معنا­دار همراه بود. نتیجه گیری: فراوانی درد فانتوم در جانبازان، با وجود گذشت سال ها از زمان قطع عضو، بسیار زیاد است. استفاده از پروتز ممکن است با کاهش میزان سازمان­دهی مجدد قشر حسی مغز در کاهش میزان درد فانتوم موثر باشد. اگرچه سال ها پس از قطع عضو برخی عوارض آن از جمله درد و حس فانتوم و نیز درد استامپ باقی می ماند، ولی به نظر نمی­رسد افسردگی در این فرآیند نقش بارزی داشته باشد.

Keywords:

Phantom Limb , War Veterans , Anxiety , Depression , Amputee , فانتوم لیمب , جانبازان , اضطراب , افسردگی , قطع عضوشده