پیشرفت تحولی ترسیم ساعت و مفهوم سازی زمان در کودکان

هدف: آزمون ترسیم ساعت، آزمونی عصب– روانشناختی است که از سالها پیش به عنوان بخشی از ارزشیابی و غربالگری برای بزرگسالان دارای آسیب های شناختی مورد استفاده قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر بررسی تحولی ترسیم ساعت و مفهوم سازی زمان در کودکان استان همدان است. روش: یک هزار و ۲۶۱ دانش آموز ( ۶۲۰ پسر و ۶۴۱ دختر) با میانگین سنی ۹/۵ و انحراف استاندارد ۱/۸۳ سال به صورت تصادفی انتخاب شدند. پس از اجرای فرم معلم فهرست رفتاری کودکان(آخنباخ و رسکورلا، ۲۰۰۱) و انجام مصاحبه نیمه ساختارمند، بر اساس ملاک های چاپ چهارم راهنمای تشخیصی و آماری انجمن روا نپزشکی آمریکا (سادوک و سادوک، ۲۰۰۵ )، گروه نمونه آزمون ترسیم ساعت را تکمیل کردند. مفهوم سازی زمان و ترسیم ساعت به طور جداگانه و با استفاده از سامانه نمره گذاری کوهن، ریکی، کیبی و ادموندز (۲۰۰۰) ارزیابی و داده های پژوهش با تحلیل واریانس چندمتغیری و آزمون t بررسی شد. یافته ها: نتایج نشانگر پیشرفت تدریجی ترسیم ساعت و مفهوم زمان از هشت سالگی به بعد بود. همچنین مشخص شد که در شش، هفت، هشت سالگی خطاهای کیفی نظیر وارونه سازی و فاصله گذاری نامناسب شماره ها و پاک کردنها متداول است، اما به تدریج با افزایش سن کاهش میابد. عملکرد دختران در ترسیم شکل ساعت و جایگزینی عقربه ها برای نشان دادن زمان به طور معناداری بهتر از پسران بود. عملکرد آزمودنی ها در ترسیم شکل ساعت و جایگزینی عقربه ها در مطالعات کوهن و همکاران(۲۰۰۰)؛ گنجی، دلاور، ذبیحی (۱۳۹۰) و مطالعه حاضر تفاوت معنادار داشت؛ بدین معنا که عملکرد آزمودنی های ایرانی در هر دو مطالعه در ترسیم شکل ساعت و مفهوم سازی زمان بهتر بود. نتیجه گیری: براساس الگوی یافته ها، پیشرفت خطی مشاهده شده در استفاده از ربع دایره نشانگر آن است که بی توجهی کودکان ماهیتی تحولی دارد و نه آسیب شناختی. به طور کلی، تحول ترسیم ساعت ارتباط زیادی با رسش قطعه پیشانی دارد.

Keywords:

Clock Drawing , Developmental Progression , Conceptualization of Time , Executive Function , ترسیم ساعت , پیشرفت تحولی , مفهوم سازی زمان , کارکردهای اجرایی