مریم کوشا - دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
جواد علاقبندراد - گروه روانپزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ پژوهشکده علوم شناختی، تهران، ایران.
زهرا شهریور - گروه روانپزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
مهدی تهرانی دوست - گروه روانپزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
محمدرضا محمدی - گروه روانپزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، تهران، ایران.
سید امیر کیانی - مرکز تحقیقات تنظیم خانواده، رشت، ایران.

هدف: هدف از این بررسی، مقایسه الگوی مصرف مواد در نوجوانان پسر مبتلا به اختلال مصرف مواد (SUD) با و بدون سابقه اختلال بیش فعالی-کم توجهی (ADHD) بوده است. روش: در این مطالعه مقطعی تحلیلی، نوجوانان دارای سابقه SUD (بر اساس ملاک های DSM-IV-TR) به دو گروه با سابقه ADHD (۳۳ نفر) و بدون سابقه ADHD (۳۳ نفر) تقسیم شدند. این بیماران به روش در دسترس از میان افرادی که به منظور درمان SUD یا سایر اختلالات روانپزشکی به مرکز درمانی مراجعه کرده بودند و یا به علت SUD یا انواع دیگر بزهکاری در کانون اصلاح و تربیت نگهداری می شدند، انتخاب گردیدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل مصاحبه تشخیصی به وسیله روانپزشک کودک و نوجوان، پرسشنامه نیمه ساختار یافته برای اختلالات عاطفی و اسکیزوفرنیا در کودکان دبستانی (K-SADS)، شاخص درمان مواد افیونی (OTI) و ارزیابی عملکرد کلی (GAF) بود. یافته ها: نتایج نشان داد که در نوجوانان دارای سابقه ADHD در مقایسه با گروه شاهد، سن شروع مصرف سیگار و مواد پایین تر، فاصله بین شروع مصرف مواد تا ابتلا به وابستگی یا سوء مصرف کوتاه تر، شیوع مصرف داروها بالاتر و شدت مصرف سیگار، حشیش، الکل، هروئین و داروها بیشتر است.  همچنین شدت اختلال عملکرد در گروه مورد بیشتر از گروه شاهد بود. با آنکه اختلالات نافرمانی مقابله جویانه ای، سلوک، خلقی، دو قطبی، وسواسی- اجباری و تیک در گروه دارای سابقه ADHD شیوع بیشتری داشت، اما این تفاوت معنی دار نبود. میانگین تعداد اختلالات همراه در گروه مورد بیشتر بود. این میانگین در آن دسته از نوجوانان ADHD که سابقه ابتلا به اختلال سلوک داشتند نیز بالاتر از گروه بدون سابقه اختلال سلوک بود. نتیجه گیری: تشخیص به موقع و درمان مناسب ADHD در بهبود پیش آگهی این بیماران موثر است و از نظر اقتصادی نیز هزینه های پدیده مصرف مواد را کاهش می دهد.