آفرین رحیمی موقر - گروه بهداشت روان، مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور؛ مرکز ملی مطالعات اعتیاد، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
الهه سهیمی ایزدیان - گروه بهداشت روان، مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور؛ مرکز ملی مطالعات اعتیاد، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
رضا رادگودرزی - گروه بهداشت روان، مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور؛ مرکز ملی مطالعات اعتیاد، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
محمدرضا محمدی - گروه روانپزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران؛مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور، تهران، ایران.

هدف: درشهرستان بم مصرف تریاک که تا قبل از وقوع زلزله (دی ماه ۱۳۸۲) بسیار شایع بوده است، پس از زلزله مشکلاتی برای بازماندگان این حادثه ایجاد کرد. هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت اعتیاد و نگرش وابستگان به مواد افیونی و خانواده آنان به تاثیر اعتیاد بر تحمل صدمات ناشی از زلزله در این شهرستان می باشد. روش: این مطالعه کیفی در شهر بم، یکی از روستاهای اطراف آن و هشت بیمارستان شهرهای کرمان و تهران، که زلزله زدگان را پذیرفته بودند، اجرا گردید. با ۱۵۹ نفر مصاحبه شد که از این میان، ۶۱ نفر وابستگان به مواد افیونی و بقیه از خانواده وابستگان به مواد افیونی، مردم بم، پزشکان، پرستاران و امدادگران ستادی و استانی درمان بودند. روش پرسشگری مصاحبه انفرادی بود. کار میدانی ۱۵ روز پس از وقوع زلزله شروع شد و دو هفته طول کشید. یافته ها: الگوی غالب مصرف مواد در اکثر آنان تریاک و به صورت تدخینی بوده است. به نظر بیش از نیمی از مصاحبه شوندگان وابسته به مواد افیونی، اعتیادشان باعث کاهش صدمات ناشی از زلزله شده بود و حدود یک سوم آنان اعتیاد را عامل افزایش دهنده صدمات می دانستند. در حالی که به نظر نیمی از اعضای خانواده، اعتیاد نقشی در میزان آسیب ها و صدمات نداشته و از نظر نیمی دیگر، اعتیاد باعث افزایش آسیب ها و صدمات شده است. نتیجه گیری: از آنجا که در حال حاضر در بم به دلایل گوناگون، خطر تشدید وضعیت اعتیاد وجود دارد و نگرش مثبت و یا حتی خنثی به استفاده از مواد افیونی، پیش بینی کننده شروع و ادامه مصرف مواد می باشد، لذا به منظور پیشگیری و کنترل آن، پیش بینی مداخلاتی که بتواند بر نگرش افراد تاثیر بگذارد، الزامی به نظر می رسد.

نگرش وابستگان به مواد افیونی, اعتیاد, مصرف مواد, بم, تریاک, شهرستان بم مصرف تریاک, صدمات ناشی از زلزله بم, مواد افیونی و خانواده